Вершы беларускіх паэтаў

Нацыянальны паэтычны партал

Уваход

Раiм наведаць


Каб дадаць спасылку
на Ваш сайт, пiшыце ў
зваротную сувязь

Лічыльнікі

Ларыса Геніюш

Нарадзілася 27 ліпеня (9 жніўня па старому ст.) 1910 года ў маёнтку Жлобаўцы каля вёскі Воўпа Гродзенскага павету Гродзенскай губерніі (цяпер Зэльвенскі р-н Гродзенскай вобласці, г.п. Зэльва). Скончыла Ваўкавыскую гiмназiю (1928). У 1937-1948 жыла ў Празе. У сакавіку 1943 стала Генеральным сакратаром урада i займалася захаваннем і ўпарадкаваннем архiва БНР. 5 сакавіка 1948 арыштавана з мужам у Вiмперку (Чэхiя) і 12 жніўня iх перадалi савецкiм уладам. Утрымліваліся ў савецкiх турмах Вены i Львова, з канца 1948 у турме ў Мінску, дзе Ларысу Геніюш дапытваў мiнiстр Дзяржбяспекi БССР Л. Цанава, які беспаспяхова патрабаваў ад яе перадаць архiвы БНР. У лютым 1949 Вярхоўны суд БССР прыгаварыў Ларысу Геніюш да 25 гадоў зняволення ў лагерах. Пакаранне адбывала ў лагерах Iнта i Абедзе (Комi АССР) i ў Мардоўскай АССР. У 1956 разам з мужам часткова рэабiлiтавана, тэрмiн пакарання зменшаны да 8 гадоў, якiя ўжо прайшлi з моманту прысуду. Пасля вызвалення пасялiлiся на радзiме мужа ў Зэльве. Прынцыпова адмаўлялася прымаць савецкае грамадзянства, засталася грамадзянкай Чэхаславакіі.

Вершы Ларыса Геніюш пісала яшчэ ў гiмназii, а друкавацца пачала ў 1939 годзе ў беларускіх перыядычных выданнях «Ранiца», «Беларускi работнiк», «Новы шлях» і iнш. У 1942 у Празе выйшаў першы зборнiк яе паэзii «Ад родных ніў» . Пiсала вершы i ў зняволеннi. Пасля вызвалення яе творчасць на працягу 10 гадоў была забаронена. У 1967 пры садзейнічанні Максіма Танка надрукаваны яе першы ў савецкай Беларусi зборнiк "Невадам з Нёмана". Доўгі час Ларысе Геніюш дазвалялi выступаць толькi як дзiцячай пiсьменнiцы (апублікавала дзве кнiжкi вершаў для дзяцей). Выйшлі зборнікі паэзіі «Невадам з Нёмана» (вершы і паэма, 1967), «На чабары настоена» (1982), «Белы сон» (1990), паэтычныя кніжкі для дзяцей «Казкі для Міхаські» (1972) і «Добрай раніцы, Алесь!» (1976). У часопісе «Спадчына» надрукавана паэма «Маёй бабусі» (1989), у часопісе «Маладосць» - аповесць «Споведзь» (1990).

Пасля заняпаду таталiтарызму пасмяротна былi выдадзены найбольш поўныя i значныя зборнiкi яе твораў. Пахавана ў Зэльве.

geniush.jpg


Сярэдняя: 4.8 (27 галасоў)

- Скажы, скуль ты, хлопча?
- З зямлi беларускай -
стуль, дзе льецца Нёман
мiгатлiвай стужкай.

Дзе лугi буйныя,
ураджайны землi,
дзе старыя вербы
ля гасьцiнцаў дрэмлюць.

Дзе лясы як ў казцы -
ўсё з дубоў адвечных;
дзе ў нетры пушчаў
глянуць небясьпечна.

Я з краiны слаўнай,
з гарадоў прыгожых,
што ня зналi колiсь
цьмы чужой, варожай.

Родны сьцяг наш горда
уздымаўся ў гору
ад балтыйскiх хваляў
аж па Чорна Мора!

У маiм краi казкi,
сiвыя курганы;
там зрадзiлась песьня
вешчага Баяна.

Выпiлi вякi ўжо,
на'т зь Нямiгi воду -
славу нашых продкаў
засланiла воддаль.

Але, ўсё-ж, я горды
нашых сэрцаў сiлай -
мы падымем славу
з курганоў-магiлаў.

Бо мы хочам волi
горача i цьвёрда,
бо мы хочам славы
для Пагонi гордай!



Сярэдняя: 4.7 (30 галасоў)

Благаславенны край наш, ад азёраў сіні!
Лугоў раздольле ды шырокі стэп,
Сынам даючыя жыцьцё жанчыны
І нівы, родзячыя хлеб...

Благаславенныя лясы нашы і рэкі,
Наш белы сад, блакітныя ляны,
Благаславенныя заўсёды і навекі
Краіны нашай верныя сыны...

Адвечныя шляхі маёй айчыны,
Мячы і кнігі Белае Русі
І гарады, дзе родзяцца Скарыны,
Сялібы, скуль выходзяць Кастусі...

Благаславенныя старыя ў пушчах дрэвы
І мовы роднай найсьвяцейшы скарб,
Старой зямлі старэйшыя напевы
І продкі нашы, што ў курганах сьпяць...



Сярэдняя: 4.8 (11 галасоў)

У нязнаную дарогу ў даль паехаў мiлы...
Позна, позна цёмнай ночкай дзеўка варажыла...

Быццам думкай - ўзорам доўгi ручнiчок снавала,
ды кашулю васiлькамi, шоўкам вышывала.

Казаў месяц рана зорам, што ў начы дзяўчына
I пояс вышыты узорам сьлязмi прамачыла...

Ужо прыехаў з падарожжа, ўжо вярнўуся любы,
абяцаў ён жуковiнку дзеўчыне да шлюбу.

- Што рабiла, дзяўчынанька, цi хоць сумавала?
Мо' ў каморцы зачынiўшысь паясок снавала?

- Ой, не ткала паясочка, не зазнала суму -
праскакала цэлу ночку пад гармонiк шумны!...

Прапяяла у кампаньнi вечар васiльковы,
прастаяла да сьвiтаньня, ой, ды з хлопцам новым!

Мо' дзяцюк дзяўчыне быў-бы i паверыў,
каб ня пояс ўзорна-сiнi, што на стан прымерыў.

Каб не тыя васiлёчкi, макi на кашулi,
што цьвiлi з-пад рук дзявочых, калi ўсе паснулi...