|
|
Апошнія вершы
Роднай мовы толькі тыдзень…
А калі ўжо будзе год?
Гэта свята калі прыйдзе?
Падкажы мне, мой народ?
Чаму так табе не люба
Мова прадзедаў, дзядоў?
Нібы птушка ў клетцы дзюбай
Прабівае шлях дамоў.
Выпускаеш, як сіроту,
На гадзіну, ці на дзве…
А яна штодзень галотай
Ля вушэй тваіх гудзе.
Прытварыўся, што не чуеш.
Ці бірушы прыкупіў?
Ты за што яе марнуеш?
Ты чаму яе згубіў?
Выйшла я на адпачынак
Многа часу маю
І па гэтай вось прычыне
Вершы Я складаю
Прабягаюць успаміны
З самага пачатку
Пра свае родныя мясціны
Распавяду нашчадкам.
У гэтай вёсцы нарадзілася
І ў першы клас пайшла,
І на заўжды тут прыгадзілася
І лес свой тут знайшла.
З дзяцінства ў полі працавала
І любавалася я льном,
Затым завочна веды набывала
Па прафесіі - аграном!
Усё жыццё з ёй побач пражыла
Навошта лёс людзей разводзіць?
Каб потым зноў пазней злучыць.
Жыццё - вадзіца. То - у лёдзе,
То - ручаёчкамі цурчыць.
Навошта б’емся аб пакуты?
Каб потым разам сад садзіць?
Чаму прыемна хвіля слоты,
Калі нутро агнём гарыць?
Чаму не досыць, калі добра?
Чаму ідзем, калі прыйшлі?
Чаму не лыжкай шчасце сёрбаў,
Калі шчаслівымі былі?
Чаму ў былым перагаралі,
Глыбей хавалі пачуццё?
Мы сядзім з табой блізенька-блізка,
Як даўней, за гарбатай, на кухні.
Тут ласункаў цалюткая міска.
Свечка часу ніколі не тухне.
Не чакаў ты, калі я паклічу.
Я не клікала. Толькі чакала,
Калі мне хоць хвілінку пазычыць,
Той, каго я так моцна кахала.
Час прыйшоў. Адбылося. Збылося.
З маладосці лісточак паперы.
Вершаванае шчасце лілося
На падлогу, на стол, на шпалеры…
Мне ісці ні куды не хочацца.
Мне тут добра, у нашай крэпасці.
У вакно заглядае Лошыца,
Быццам вера на крылах вернасці.
Мне спакойна тут, лёгка пішацца.
Нават езджу ужо не ліха.
Снег на дахі павольна крышыцца
І цалуе далонь паціху.
Ўсе сышлі, ўсе на працы. Вернуцца.
Як жа добра, калі вяртаюцца.
А на сэрцы - нядзеля вербная
І анёлы ў душы купаюцца.
Мне і ехаць нікуды не хочацца,
Мой погляд шэпча ўслед цябе:
Iдзі за лепшым, не трымаю,
Усё добрае сабе я пакідаю,
Яно спатрэбіцца мне ў жыцці.
Ты параўнаючы шукай,
Пакуль не страціш час і сілы,
I сам сабе не прайграй,
Былы каханы і калісьці мілы.
Даўно не ўсхваляная ў вершах
і не ўзвялічаная ў песнях,
зіма сканала, не ўзімеўшы,
у дзень, далёка шчэ не весні.
І ў іншы свет без пахавання
сышла манераю нязвыклай:
надысь на досвітку, уранні,
міргнула знічкаю — і знікла.
Не засталася й на памінкі,
дзе планавалі справаздачу.
Таму сягоння без слязінкі,
вясновы град ламбаду танчыў.
23.02.2020
Адзін Армэн-аратар, ах, арыгінальнічаў -
апроч аральнічаць, Армэн ашчэ анальнічаў.
Адзін Армэн-аратар, ах, арыгінальнічаў -
апроч аральнічаць, Армэн ашчэ анальнічаў.
Калі мне было пяць,
Бацька сказаў мне:
«Будзь моцным».
Калі мне было дзесяць,
Бацька сказаў мне:
«Будзь смелым».
Калі мне было пятнаццаць,
Бацька сказаў мне:
«Будзь разумным».
Калі мне было васямнаццаць,
Бацька сказаў мне:
«Будзь як усе –
Адвучыся,
Адслужы ў войску,
Знайдзі працу,
Жаніся».
Калі мне было трыццаць,
Бацька сказаў мне:
«Табе трэба больш працаваць,
Каб забяспечваць сям'ю.
Ні аб сустрэчы болей не малю,
ні аб расстанні болей не пытаю.
Прашу без болю ... з ціхае "люблю"...
на краі...
невекавечнай вечнасці й таго,
што абрывае повязі зямнога:
прыміце ласку сэрцайка майго
і словы
маей жальбы і жалю, што не я
цяпер за Вас адбуду ўсе гароты.
Хай напаслед сагрэе Вас мая
пяшчота.
І растрывожыць кропелька цяпла
і акіян самоты развітальнай
Змяніць аддзенне для прыроды
Патрэбна ранняю вясной.
Апошнія сышліся воды
І пахне свежаю раллёй
Стаяць бярозкі прыгажуні
І ў завушніцах іх нарад
Як знатныя ў акрузе пані
Адкрылі першы прамінад.
Вярба цвіце і пахне мёдам
Навокал цёплая пара.
Вярнуцца бы дамоў, што родам
Дзе мама , сад і дзетвара.
І супакойна стане ў сэрцы
І як ў дзіцячыя гады
Душа раскрые свае дзверцы
Няхай песні вясёлкай ляцяць
Напяўняя сабой атмасферу.
Будуць барды сягоня спяваць
Дзінабург адкрывай шчыра дзверы.
Прынясуць воды нашай Дзвіны
Каляровыя песні з Радзімы.
Прагучаць над Даўгавай яны
І рака і народы адзіны.
Песні розныя можна пачуць
Аб’яднае ўсіх наша мова.
Беларускія ж песні пяюць
Ўсе удзельнікі абавязкова!
Будзем вас сустракаць кожны год
(Прысвячаецца Сафіі Васільеўне Супрун - маёй маці)
Не сумуй, даражэнькая маці.
Зберажы надалей сваё сэрца.
Калі ёсць ты, лягчэй і дзіцяці
Ад адной толькі думкі, што б’ецца…
Што сядзіш там, на лаўцы, ля дому.
Ці ля печы, ці думкамі цешыш
Фатакарткі старога альбому…
Ці чытаеш ізноў мае вершы?
Хоць не разам мы зараз, далёка,
Але помнім і молімся Богу,
Каб жыла ты яшчэ доўга-доўга
Адпачывай, аратый, ад арала!
Адпачывай, аратар, ад арала!
Атрымаўшы адказ ад амарала,
аблыжна амарала абмарала.
Дождж пастуквае ў вакно
Хіба ж гэта студзень?
І завеі не відно.
І наўрад ці будзе.
Зеляніць трава і рунь -
Не зіма, ні лета...
Пачарнелі зрубы пунь,
Сенцы, падпаветак.
Сонца мала - рэдкі госць.
Дрэўцы, як сіроты,
Голле вымакла наскрозь,
Туляцца да плоту.
Вецярок - "туды-сюды".
Вые і скуголіць.
З лужыц мутнае вады
Прэч слязінкі гоніць.
Дзе ж ты зімка і мароз?
Дэпутатаў выбірае
Наш народ не першы год…
Але не падазравае,
Што слуга заўжды - народ.
© Copyright: Людмила Воронова Супрун, 2020
Свидетельство о публикации №120020405736
(малітва)
Барані мяне, Божа,
Ад талеркі астрожай.
Барані мяне, Божа,
Ад зайздроснай хлусні.
Ад чужога парогу,
Што губляе дарогу,
Барані мяне, Божа,
Барані! Барані!
Барані мяне, Божа,
Ад ліхога багацця.
Барані мяне, Божа,
Забываць карані.
Ад няшчырага слова,
Ад сіротства у хаце,
Барані мяне, Божа,
Барані! Барані!
БаранІ, Божа, край мой
Ад знішчальнай навалы,
Ім неяк трэба злоўжыць
і мне як трэба зло ўжыць.
Сонца затуліла я ў далоні,
Сцішылася, думаю, як быць...
Мо, схаваць яго ў сваім улонні?
Толькі ж як іншым без святла пражыць?
Сонца грэе, грэе мае рукі --
Адыходзіць удалячынь бяда,
Адлятаюць крыўды, боль і мукі.
У целе застаецца чыстата.
Не пячэ чамусьці Сонца цела.
Я прашу яго: "Пабудзь яшчэ,
Ды спалі ўсё, што набалела.
Свежа кроў няхай па мне цячэ".
Сонца страпянулася ў далонях:
Я тут вось свае вершы ствараю!
Бо аж с твараў пЮ водку ш.
Ну, с тых во, што ў Алёнкаў
Вельмі-надт прам узнёслы.
Я румяный наклаў бы вам жоўтых
На усі вашы жудасны поўсці.
Гэта ж трэ так кахаць адмыслова,
Шо ажны мні тут млосна!
Я тут рыхму вынянчую доўго!
Ну, бо ек, да і как вам сказаты,
Шо кохаю оно Васюкоўску,
Шэ с тых пор, ад журфаку сь.
А мяня ж тут шануюць, ба, жмоты!
Памёрзьлі арбу’зы!
Ці як там… ах, тыквы v!
А я вот угра вунь злавів!
Ну, нешта, хы, быццам
Кусок ковбасы аv! Гарбуз гэткіj дзівныj, дывы!
Пташук гонды Ліка аvно бо ш часлыва вv:
Чытае па радыё в7,
Як лове пан рыбку.
А я но мыкыть юj:
Sо v гэто такы за вЮны?
Ну, аvны цылуе дурныj!
А ты бы заjів jіхъ о так вот, сырыjі?
Пахнеть бо аv дынё – нюхны!
Зіма скавала рэчак бег
I знікла з сэрца злая скруха,
Калі іскрысты белы снег
Пакрыу на дрэвах голле пухам.
Цудоуныя насталі дні,
Абшар напоунен чысцінею
Чароунай гэтай цішыні
У марозным родным наваколлі.
Я мару, раны на зямлі
Старанна снег атуліць шалем
I звонка у вуха салауі
Складуць мелодыю на памяць.
Пад сонцам снег са стрэх спаўзае
І з гулам падае на дол,
Грыміць, нібыта першы гром,
У пырсках сонца адбівае.
І гэты звон, і гэты рух –
Надзея наша направесні .
Напішам новыя мы песні,
Пярэймем продкаў моцны дух.
Вясной засеем зноўку гоні,
Пасадзім новыя сады,
Ад рознай немачы, бяды
Грамнічную запалім свечку.
Украіна і Расія, Польша, Латвія, Літва
Паміж Вас пасярадзіне-Беларусь жыве мая!
Там з'ядналіся народы і з краін і з гарадоў
І жывуць, і добра ладзяць многа год і шмат вякоў.
І таму на беларусі польскі ў нас ёсць беларус
Для гасцей заўжды накрыты поўны келіх і абрус.
Не сустрэнеш нідзе ў свеце другой нацыі такой
Каб паміж людзьмі ўсімі была дружба, супакой.
Адно ў апошні дзень тварэння
Паўстала ў рыфму гаварэнне,
Калі Гасподзь на справу рук
Сваіх зірнуў, і заспявала
Раптоўна нешта, што хавала
Яго душа, як пакрывала,
Затрапятала, як жаўрук.
I, быццам як уток з асновай,
Перапляталіся два словы
Ў ставах устойлівых красён.
Яны жылі дагэтуль розна,
Але цяпер малілі слёзна:
– О, Божа, хай спляцецца ўсё!
Трымціць з тых пор дзіця ў агні,
***
Чаго бязлітасна карціла
Дык гэта юных дзён, калі
Па небе воблака круціла,
I цень кружыўся па зямлі;
Калі ўздымаўся вецер свежы,
Iрваўшы лісцем сонны штыль,
I палымнеў на тэлевежы
Громаадвода медны шпіль.
Гарэла сонца воўчым вокам
I смуткам веяла з таго,
Што цэлы горад быў пад бокам –
А веры не было ў яго.
Ні ў гэта прывіднае неба,
Ні ў чараду бясконцых сцен,
Ні ў самаго сябе, што слепа
I пачынае зморвацца вада.
I гэта азначае блізкасць снегу.
Вадзе ўжо безуважна і шкада
Па корані ўзвышацца, падаць з неба.
Стамілася яна цячы і пець,
Струменіцца, блішчаць, пералівацца.
Карціць вадзе сцішэць і ашклянець,
I там, дзе залягла, там заставацца.
Пад нізкім небам з колерам свінца
Вада сівее і шарэе цьмяна.
Але яшчэ пачуцці да канца
Ёй служаць без падлогу і падману.
Падчас барацьбы за трон ВКЛ у 1430-х
гадах вялікі князь Свідрыгайла дамогся
ад Канстанцінопальскага патрыярха,
каб Мітрапаліту кіеўскаму Герасіму быў
прысвоены тытул Мітрапаліта Усяе Русі.
Гэта быў першы такі чын у славянскіх землях.
Пасля таго, як Герасім распачаў
перамовы з сапернікам Свідрыгайлы
Сігізмундам Кейстутавічам аб пераносе
мітрапаліцкай кафедру ў Вільню,
Зорка бдзі у твар
Мы тут рана всталі вv
І даваj-даваj
Есці влад сметану
Ды і на дзіван v.
Шо v-то гэто стало,
Шо і в нас е план –
Колотыты салко.
Ліш бы а ны Васьць.
Мы vэ зразумелі зь,
Як та гэ устаць
Ды і здзелаць дзелка,
Ну, ля всіх лягав.
Хата на парозе
Гынды во баб Аньк,
Шо закрыла j моркву,
J разом бурака.
Крама на замочак:
Робім да 2нац!
От і зьемш цыкорыj
З малачком-с в цыган.
Якое страшнае слова вайна
Ад яго адразу сэрца замірае
Няхай ніколі не паўторыцца яна
І наша моладзь пра яе не знае
Няма на свеце жудасней бяды
Калі людзі між сабой ваююць
Няхай жа згіне гэта слова на заўжды
І нашы дзеці выбухаў не чуюць
Калісьці нашы продкі ваявалі
Загінуў кожны трэці беларус
Яны сваю зямлю абаранялі
І адступіў фашыст як подлы трус
І у наш час яшчэ вядуцца войны
Я прыйшла да цябе на сустрэчу,
Хоць не клікаў мяне і не зваў.
Усхадзіўся за вокнамі вецер,
Кроплі першыя з неба паслаў.
Так даўно я не чула твой голас,
Сумавала ў разлуцы адна.
Дождж лінуў і застукаў у вокны,
Я пагляду чакала твайго.
Ты зірнуў і чаканнем свяціўся,
Хоць прыход нечаканым мой быў.
Дождж цішэў, адыходзіў, канчаўся,
Смутак нашай разлукі змываў.
Нашы песні гучаць звонка ,звонка
Іх спяваюць у розных краях.
Перапоўнена песняй скарбонка
Ў добры шлях, добры шлях, добры шлях.
Прыпеў:
Мы ж беларусы, мы ж беларусы
І беларусская ў нас кроў.
А косы русы, ў нас косы русы
І да краіны ў вачах любоў.
І хто хоць раз пабываў ў Беларусі
З яе прастораў, з яе вугалкоў.
Нясуцца песні ў бескрайнія выссі
Там да Айчыны бязкрайня любоў.
І ў памежжы, і ў замежжы
зімка сёлета — наўдзіў:
бы шкадуючы адзежу,
ані снежань не заснежыў,
ані студзень застудзіў.
Нат люцейшы ў свеце люты,
разамлеўшы — анягож:
не спытаў, хто як абуты,
стаў ласкавым — фу-ты, ну-ты! —
і патупаў басанож.
Па зямельцы, што, як летам,
з неба дожджыкам жыве.
Па заўчасна атагрэтых
матылях і першацветах,
маргарытках у траве.
Прападзём у нябёсах прасторы,
Будзем розныя думкі шукаць.
Я кахаю цябе, як ніколі,
І ніхто ўжо не зможа адняць
У мяне пачуццё трапяткое,
Што ад сэрца прыходзіць даўно.
Я хачу раздзяліць з табой долю,
І жыццё на абодвух адно.
Для мяне ты, як сонца ў цямніцы.
І праменьчык надзеі маёй.
Уначы, як заўсёды прысніцца
Вобраз светлы, галоўнае твой.
Я ўсё часцей бываю ў вёсцы,
У сталіцу езджу часам ў госці.
Усё там ззяе, зіхаціць.
А тут там-сям фанар гарыць.
Навокал цемра, цішыня.
Далёка не відаць агня.
Бо вельмі многа хат пустуе
Забыліся пра вёску тую.
Увага ўся да гарадоў
Туды імкнецца моладзь.
А ў вёсцы ўжо шмат гадоў
У царкву бабулькі ідуць на споведзь.
Адно спасло нас, што калгас
Пабудаваў пасёлак.
Жыллё для моладзі якраз
Што будзе ўперад, хто можа ведаць,
Дзе радасць і любоў жывуць
Там дзе з нашай верай расчынілі дзверы
І гасцей на свята усіх збяруць
Як добра сяброў сваіх ўстрачаць
Ім ад душы дабра жадаць
Каб выконвалася, усё пра што марылася
І мы рады зноў і зноў вам паўтараць.
Прыпеў:
Хай будзе дом ваш поўнай чарай,
Шчасця дзецям вашым
Міра святла і любові
Хай будзе ваша жыццё багатая
Франтавыя матывы
Да 75-годдзя Перамогі ў Вялікай Айчыннай вайне
Дарогі франтавыя
з баянам дзед прайшоў.
Сядзелі радавыя
тады плячо ў плячо.
У іхнім асяроддзі
іграў і песні пеў –
натхненне, асалоду
салдат ад песні меў.
Пеў ветэран пад Курскам,
пад Кенігсбергам пеў
пра сіненькую хустку,
пра ўсенародны гнеў…
Пра ноч ды пра зямлянку
пеў ветэран байцам,
а потым, спазаранку,
ішоў у бой і сам.
Свет застаўся амаль што без сіл,
Дрэвам цяжка лістоту трымаць.
Я да дзюрак юнацтва знасіў,
Ды шкада яго з цела здымаць.
Кожны гузік тужэй зашпілю
На грудзях і падумаю, што
Патапчу яшчэ трохі зямлю
Ў спарахнелым сваім паліто.
Гэты свет, як вялізны шматтомнік,
Быў прачытаны мной да канца.
«Загарніце мне ў снег падаконнік», –
Турбаваў я зімой прадаўца.
I, застылым прадбачаннем шэрым,
Што не цэніць жыцця нічыйго:
«Для каго?» – ён пытаўся з ашчэрам. –
«Для мяне. Для мяне аднаго».
Адмаўляючы старасць і кпіны
На шаўковай паверхні ліста,
Прасякалі сузор’і бразгліны
З апраметнага ўлоння куста.
Расчынялі зямныя вантробы
Быў Месяц спляжаны пад ранак,
Што напярэдадні Пакровы.
Як пакалечаны падранак
Скуголіў узыход барвовы.
Аскепкамі мінулай ночы
Вароны – вострыя, як коп’і –
На ім пракрэслівалі прочырк
I рассыпаліся шматкроп’ем...
Ужо нішто не адрывала
Ад надыходзячага снега –
Адно дыван, ды пакрывала,
Ды дзеўчына на фоне неба.
Яна з пакутнага сумнення
З’явілася ў бялюткім плацці –
Апошняй міласцю асенняй,
Ці ў ісламскім, ці ў будыйскім
Храме ў пэўнай цемнаце
Памінальную запіску
За мяне пакладзяце.
У капліцы пры дарозе,
Дзе іконы на сцяне...
У літвацкай сінагозе
Гэта можна альбо не?
Недарэка і нябога –
Вось і я калісь згару.
Аба мне раскажуць Богу,
Як аб Бобчынскім цару.
У мармонскай пазалоце,
Беднай кірсе без прыкрас,
Лішні лісцік у блакноце
Адшукаецца мо ў вас?
Вы тады з яго складзіце
Прыдзе час, калі папросяць,
Нават быў бы ты Фідэль.
Коні ўшчэнт туман разносяць,
Моль з'ядае камізэль.
Скронь у холад, дотык пальцаў.
Або подушкі пад пас.
Усё адно, ты не чапляйся.
Зменаў час не міне нас.
Што ўпадае - прарастае.
Што гніе- жыццё дае.
Напрадвесні жолуд трэсне.
Можа так, а можа не.
Мы з Латвіяй даўно адзіны
Жывём даўно і шмат гадоў
Па дзве цяпер ў нас Радзімы
І для дзяцей ,тут родны дом.
Мы зноў чакаем усе сустрэчы
З табой Радзіма- Беларусь.
Але ж вяртаемся дарэчы
Ў краіну Латвіей, што завуць.
Даўно з’ядналіся з табою
Ты стала роднай -Латвія.
Тут мы жывём з усёй раднёю
Тут заснавалася сям’я.
Я з мыслямі даўно абвыклась
Што нет радней Вас ў жыцці!
Даруй чалавеку,
які "адарыў" злом цябе.
Хай будзе ЯМУ ДАРАВАННЕ
любві падарункам.
Але не забудзь
і пра сціплы дарунак САБЕ:
ЗАБЫЦЬ
перажытага боль —
для свайго паратунку.
19.01.2020
Выйду я ў начы на двор
За той самай справай.
Адбягу хутчэй у цень,
То ж вам не забава.
Што ад месяца паўзуць
Чэрці з грушы дзічкі
Ай і падаюць за плот
Знічкі чараўнічкі.
Ганак сьветлы мой фарпост
Зноў мяне спасаў.
Я і вершык напісаў
І схадзіў па с..аў.
Вось вам тое,
Што рвецца
з пад сэрца.
Што ў дрыгве
Прарастае
Таполяй.
Што праз ноч
І мінулыя вёсны.
Ціха шэпча
Ўжо хопіць.
Дзе ж болей.
Меней сэнсу
Ў штодзённым
Баданні
Меней гучнасці
Ў закліканнях.
Крохкі лёд
Пад маёю
Нагою..
Не дурны я
Чакаю.
Не сёння.
Паміж небам і зямлею
Недзе я.
Паміж летам і вясною
Надзея.
Паміж столяй і падлогай
Танчуць баль.
Паміж крыжам
I труною
Толькі жаль.
Паміж елкай і сасною
Асіна
Паміж Паўлам ды Пятром
Паскудзіна.
Паміж цемрай і святлом
Недзе я
Паміж змрокам
і світанкам
Надзея.
Кім стаць мне?
Палякам ці рускім?
А мо запісацца ў жыды?
Абрэзаць па самыя вушы.
Каб ужо на вякі, назаўжды.
Каб дзеці мае не хісталіся,
Ня чулі пытанняў:"Ты хто?"
Яно ж і ніхто не цікавіцца,
Пляваць у які цвет паліто.
Але ж покі розум трымаецца,
Тутэйшым быць Гонар і то.
І так! Я памру Беларускім.
Андрушэвічам.
Калі што.
|