|
|
Апошнія вершы
Бачыць свет
Паліраваным дыяментам...
Вось бы!
Навучы мяне плакаць
З такіх дробезяў,
І мае слёзы
Змыюць хоць крыху
Замёрзлага пылу
З наждачнай паперы,
Што даўно не здольная
Нас паліраваць.
На масянжовым небе чорны ветах
ссе цмокам прагным зорак стынь
віхурыцца ад подыха яго планета
скідае з плоці чалавецтва дым
жарынкай золата зіхціць між хмараў
крысо сукні знябытых афрадытаў
бянтэжаць местачкоўцаў рэшткі мараў
што не стамляюцца ісці ўслед за Сізіфам
да маціцовых спадарожных перлін ў небе
скаромным поглядам ахутваючы цмока
здавён гудуць-таўкуць-штурхаюць Феба,
Нас, сябра мой, ніхто не пракліне.
І не зракуць таго, хто годнасць мае.
Бо не адчай, адчайнасць у цане,
А з ёй на іншых, брат, не наракаюць.
Ёсць беларусы, любяць "біць на жаль".
Навошта жаль? Ці хіба ж мы слабыя?
Народ, што не пусціў татар на баль,
Мацнейшы за Амерыку з Расіяй…
Над маёй Беларуссю
блакітнае неба.
І я ім ганаруся,
бо - у гэтым патрэба
ёсць сягодня ў свеце
неабсяжным, магутным,
каб не плакалі дзеці,
дым глытнуўшы атрутны.
Каб матулі не вылі
крыжам ломячы рукі,
як ваўкі на магіле,
дзе іх дзеці і ўнукі…
І няма больш нічога
даражэй нам за неба,
дзе ёсць мір, дзе ёсць сонца,
бо - у гэтым патрэба!
© Copyright: Людмила Воронова Супрун, 2017
Гэта кроў мая пырскае і зноўку свет упрыгожвае
Гэта сонца ў колазвароце сваім ад яе палымнее
Мацней водараць кветкі і хваля за хваляй спяшаецца
І любоў мая зноўку свет ўпрыгожвае
Г. Апалінэр
У вачах яе вякуюць вясёлкі –
антраполаг кажа пра
раёк.
У паглядзе яе жарынкі сонца –
псіхолаг кажа пра асацыяцыі і
атаясамліванні.
У постаці яе глыбінныя схаваны
жарсці –
тэрапеўт кажа пра
тэмпературу.
Там крычаць:”За Маскву!”,
Там равуць:”За Варшаву!”,
Тыя рымскага папы цалуюць прастол…
А хто Збаўцу-Хрысту
Дасць пашану і славу?
Толькі Ён будзе побач, як вырыюць дол…
Уступ
Перагледзім гісторыі справу
Ад пачатку стагоддзяў сівых,
На карысць нашу, людзям на славу
І ўспамін аб падзеях былых.
Навучайцеся, добрыя людзі,
Ушаноўвайце продкаў шляхі!
Хто мінуўшчыны вехі забудзе,
Таго скінуць з рахунку вякі.
Дык пакрочым жа ў нетры святыя,
Паказаць вам багацце бярусь.
Там і смутак і дні залатыя,
Розныя сцягі —
Аднолькавыя гукі
У сховішчах і дзотах
Граюць да стральбы.
Розныя нажы —
Аднолькавыя рукі
Розныя пістоны —
Роўныя крыжы.
І дрыжыць паветра,
Што калышуць словы,
Поўныя спадзеваў,
Мкненняў ды мальбы.
Так праходзіць лета...
Бой ужо гатовы.
Час апошніх спеваў —
Ён заўжды
Нямы.
Аса жыгнула.
Аса ўджаліла брыво,
Жыгнула трапна,
Аж скаланулася нутро,
Аж працяло да пятак,
Аж паўвока заплыло,
Пухір надула -
Аса ўджаліла брыво…
Аса жыгнула…
Асы ўчынак не віню,
Не галашу праклёны,
Сабе ж, жадаю, самаму
Быць з гэткай абаронай.
-15.07.17.
Цвіце каліна на падворку,
А хаты ўжо даўно няма.
Сумуе вёска на ўзгорку,
Бо хат жылых усяго адна.
Пусцеюць вёскі на Палессі.
Дзічэе яблыневы сад.
Другія вабяць моладзь высі,
Другі ў іх жыццёвы ўклад.
А вёска любіць працавітых,
Якім гул трактара што спеў,
Душой і шчырых, і адкрытых,
З вятрамі ў полі нараспеў.
Такіх цяпер зусім нямнога.
Яны надзея, соль зямлі.
І іх жыццёвая дарога
Мая воля - мая зброя.
Я нязломная сцяна.
Калі ціснуць, як спружына
я упарцей удвая.
Мае веды - мае лекі
супраць болю і пакут.
Пахавалiсь небяспекі
ад мяне ў далёкі кут.
Мае дзеці - мая радасць
мая злосць, мая турба.
Пазабыўся я пра старасць
побач з гэтымі двума.
маё сэрца - мае спевы,
кліч крыві, гуллiвы гук.
У ім «кіношныя» матывы,
цяплыня ласкавых рук.
Заклінаннем неба
Гэты клін гусіны
Затуманіў вочы
Восеньскаму дню.
Тут дзяўчо Хатыні
Ўслед яму махае
Хустачкай пунсовай
Вечнага агню.
І таму я сёння,
Як і ты, таксама,
Край мой,
зажурбелы,
Як гусіны крык!
Край мой –
Ваша Светласць
Родныя Крыніцы
І Высокасць Ваша
Родныя Бары!
Тут жар-птушку шчасця
І жах-птушку болю
На сваёй гусінай
Скуры я адчуў
І вадою з гэтай
Студні, мной апетай,
Заклінаннем неба
Гэты клін гусіны
Затуманіў вочы
Восеньскаму дню.
Тут дзяўчо Хатыні
Ўслед яму махае
Хустачкай пунсовай
Вечнага агню.
І таму я сёння,
Як і ты, таксама,
Край мой,
зажурбелы,
Як гусіны крык!
Край мой –
Ваша Светласць
Родныя Крыніцы
І Высокасць Ваша
Родныя Бары!
Тут жар-птушку шчасця
І жах-птушку болю
На сваёй гусінай
Скуры я адчуў
І вадою з гэтай
Студні, мной апетай,
Памяці М. Багдановіча
Я тут стаю, нібы ля дошкі вучань,
Са мною побач тут – мая віна,
Дзе паміраў ты, слаўны наш Максіме,
Ты беларускі Праметэю наш,
Не да скалы – да ложка прыкаваны.
Я ведаю, што будзе з году ў год
Вучыць людзей любові да Радзімы
Твой чалавечны, велічны агонь.
Не так, як у музей заходзіць будуць,
А ў храм нібы – ў Паэзію тваю.
Таму, як вучань, зараз каля дошкі
Табе
Гады бяруць разбег.
Задумайся глыбока,
Прыгледзься да сябе,
Прыгледзься пільна
з боку
Высокай той гары
Крутой –
Магілы брацкай!
Гарачая пара
Настала
Разабрацца:
Хоць кожны не святы,
Ды ўсе твае пралікі
Вялікія
у тым,
Што часам ты – двулікі!
Нялёгка быць сабой.
Цяжэй, чым сам, быць лепшым.
Вядзі з сабою бой –
Ў табе твой вораг злейшы!
Ён гнеў твой раздзімаць
Летам доўга стаяла сухое гарачае надвор’е. А дома ў куце, быццам быў за штосьці пакараны, стаяў парасон. Быў ён падобны на завяўшую кветку і яму было вельмі сумна. “Дзе ж мой сябар дожджык? – раздумляў парасон. – Можа чаго пакрыўдзіўся ці заблудзіўся, што да нас не прыходзіць?
У сіроткі Алеські любімым заняткам было пасвіць гусей. Вольнай птушкай адчувала сябе дзяўчынка, выходзячы ўслед за імі на поплаў, а праз нейкі час да сажалкі. Пагожымі летнімі дзянькамі Алеська любіла легчы на траву і сачыць за аблокамі, якія пасвіў вятрыска. І вельмі даспадобы было ёй чытаць, падараваную бацькам, кніжку «Марыська і гномы».
У вёсцы Ардашы стаіць капліца-
**У гонар Маці божай узвялі:
Святая пажадала там з'явіцца,
**Свой божы свет даруючы Зямлі.
Прайшло з тае пары гадоў нямала,
**Пакінула Святая добры след:
Анюта дар вялікі атрымала
**Ад розных пазбаўляць хвароб і бед.
Маліцеся, прыходзьце да капліцы,
**Малітвы, што ад сэрца, чуе Бог-
І душы вашы змогуць адрадзіцца,
**І вы адчуеце, як Ён вам дапамог.
"Не судзіце"
Не трэба думаць пра ліхое
Не трэба марна траціць час
Няма падстаў для непакоя
Бог бачыць і бароніць нас
Ніхто не ведае свой лес
Куды жыцьце нас прывядзе
І не падкажуць нам з нябес
Дзе падсцяліць калі ўпадзеш
Я-грэшны,каюсь,памыляўся
Хаця з нячысцікам не знаўся
Быў малады,рабіў памылкі
Нецярпялівы быў і пылкі
Пасвятлела ўраз, бы на каштанах
Свечкі запаліла зноў вясна:
То ў людскім патоку нечакана
Я паходку мілую пазнаў.
Азірніся, памахай рукою
Перад тым, як знікнуць назаўжды-
Праплыла, пазбавіўшы спакою,
Як у тыя даўнія гады.
І мяне вось гэтак жа, магчыма,
Нехта запрыкмеціць незнарок
І аблашчыць сумнымі вачыма
На адной з запыленых дарог...
Усе мы да апошняга дыхання-
Вечныя заложнікі кахання.
Нічога не прашу я ў неба:
Я ў гэтым свеце толькі госць.
Мне, Божа, лішняга не трэба-
Не адбірай таго, што ёсць.
Мне каб было з кім падзяліцца,
Бо горшае няма бяды,
Калі к табе і за гасцуінцам
Ніхто не з'явіцца сюды.
Каб зранку раптам дзверы насцеж:
- Ну, як ты, дзеду? Ё-маё!
Бо што такое наша шчасце?
У кожнага яно сваё.
Краю мой, зямля мая адзіная,
Пад блакітам неба - сінь ільноў.
Светлая, прыветная, гасцінная
Старана азёр і курганоў.
Ты адна такая між краінамі,
Радасць шматпакутная мая
З веснімі начамі свлаўінымі
І з асеннім сумам жураўля.
Увальюся песняй вечароваю
У спрадвечны шум тваіх дуброў
Мілагучнай матчынаю моваю
Пра сваю сыноўнюю любоў,
А ў жыцця апошнюю хвіліну
Запавет пакіну маладым,
Сціплая ружа нясмела
Праглядае з панурых аблокаў.
Канчатак скопішча зор,
Пачатак новых сузор'яў.
У цемры ажно без паходняў
Заўважны ярчэйшы калёр —
Глядзелі на досвітак сёння,
Асветлены скопішчам зор.
Паветра — ільдзянае мора.
Але праз прадказы святла
Зусім не сцюдзёна.
Панове!
Мы бачылі досвітак сёння,
Бо ружа перамагла!
п. Н.С.
Ты не павінна прада мною,
Таму віна галодны юр,
Які жвіром пячэ і коліць,
Шкрабе самотную душу…
Ты не павінна прада мною,
Бо часу вынесен прысуд:
Ня быць старому з маладою,
Ня песьціць кволую красу…
-08.07.17.
Раніцай на вуліцы
Два сябры сустрэліся,
Весела ім курыцца,
Языкамі мелецца.
-Слухай, Дзімка,
Дзе твая старая машына?
Хіба можа памяняў,
Ці працерлась шына?
-Гэдак, праўда, памяняў,
Езджу ўжо на новай.
-Дык а дзе ж ты грошы браў
На таку абнову?
-Еду неяк я сабе
На старым карыце,
Ўсё бразгоча і трасе,
Хочацца завыць мне.
Ланжэроны пагнілі,
Аркі увалілісь,
А падшыпнікі дзяўблі –
Прага.
Трызьніць мая душа,
Сігаюць промнем думкі,
Але нанаў пачаць
Нельга што адгула.
Сумневу шэры воўкі
Грызуць яе, грызуць,
Каб болькі, енкі, войкі
Ўбачыць і пачуць.
Цвырчаць хвіліны роўна,
Гарэліцай-вадой,
Гады, птушкай чароўнай,
Лунаюць нада мной.
Адну прагу каханьня
Нясуць тыя гады:
Ляцелі на выданьне,
Ды селі ля журбы.
-06.07.17.
Колькі быць яшчэ з вамі, чужыя?
Колькі думкай таемнаю жыць?..
Вы не грэшнікі і не святыя,
Вы - пустыя! Ды што гаварыць...
Ні гармонік, ні цымбалы,
Ні жалейка, ні дуда,
Праз дынамік выпаўзала
Навамодная "звязда".
Любяць каб таўкло па галаве,
Ват сямсот, а можа нават болей.
Добра электрычнасцю дзяўбе
Тых, хто салаўя не чуў ніколі...
Білі морды, гарэлку смакталі,
Дым курылі, раўлі хто грамчэй...
І каму вы там што даказалі?
У сабакі пазычце вачэй!
Я ужо не кажу вам нічога,
Адыйдзіцеся ўсе ад мяне!
Рогі скруціць вам ваша дарога,
А мая да жыцця павядзе!
У нас цяпер разумныя усе.
Ні разу не пачуўшы песні чыстай,
Стаіць дурыла, патламі трасе,
Прабілася за нешта у "артысты".
Народ, што абкрадае сам сябе,
Не варты ты ні гонару, ні волі…
Дзе кожны ў сваю торбачку грабе,
Не будзе там ніколі лепшай долі.
© Copyright: Людмила Воронова Супрун, 2017
Свидетельство о публикации №117062009192
Усе чакаюць волю,
Як мадонну з неба.
Воля, як жанчына,
Ёй смялейшы трэба.
Каб не поўз вужакай,
А лятаў, як сокал,
Каб не выў сабакай
За спіной здалёку.
Каб не біў паклоны,
А быў варты болей,
Каб не жыў прыгонным,
Ці, як раб ў няволі.
Каб была іконай
Маці і Айчына,
І каб іх законы
Нёс, як свет лучыны.
Вось тады і воля,
Мабыць, сыйдзе зверху,
А пакуль - над столлю,
Натхненне спазнала вялікую здраду
Адразу -
У момант свайго нараджэння.
Не ў час надышло паэтычнай смагай,
Не ў час падарыла павеў васенні...
Яго затаўкалі да краты часу!
На енк не зважалі, на крык тужлівы.
Не здолеўшы нават расправіць крылы,
Натхненне пачула глухую фразу:
"Напэўна...Мажліва, потым".
Пачула жахлівыя словы.
"Ды могуць навечна заціхнуць і спевы,
І крылы парвацца ўраз -
Асуджаны нявопытны паэт:
"Звычайны графаман у неспакоі!"
Чаму ж яго так вабіць і заве
Паэзія нябачнаю рукою?
Чаму ў думках кружацца радкі?
Натхненне абы-кога не пакліча!
Не трэба рваць паперу на шматкі
І апускаць у сораме аблічча.
У кожнага - то слова ў галаве.
А будучы мажлівы моцны талент
Схавае ціха вершыкі свае:
Каб толькі не лічылі графаманам!
Дужы ўсё роўна хочацца пісаць,
Мне здаецца, нешта я губляю
Кожны дзень, і кожную хвіліну.
Ад душы кавалкі адлятаюць,
Што была дзіцячай і нявіннай
Мне ўжо не хочацца ў самоце
Захапляцца сонечным світаннем,
Цёмны лес так думак не маркоціць,
Не заве нявызнанаю тайнай.
Дзьмухаўцоў карункавы палетак
Не прымусіць вусны ўсміхнуцца.
Вабіць - больш за ўсе дзівосы свету! -
Перасталі ночы на чыгунцы.
Стала звыкла: дом, зямля і неба -
У горад ішоў падарожнік аднойчы,
Убачыў сівенькага дзеда і збочыў.
Пытае ў старога:"А не скажаш мне, дзеду,
Ці ў горад змагу я дабрацца к абеду?"
"Ідзі",- дзед адно толькі слова і кінуў.
Пайшоў чалавек. І пачуў праз хвіліну:
"Калі цябе хто не падкіне на возе,
Абедаць ты будзеш, сынок, у дарозе."
Прахожы здзівіўся такому адказу:
" Чаму ж не сказаў ты мне гэта адразу?"
Ты мене закружыў у карагодзе...
Верагодных пачуццяў і мараў.
Я казала табе: можа годзе?
Але ты распаліў шмат пажараў.
Ты парай што рабіць,
Зразумей маю душу.
Можа сэрца забыць
Аб усим я прымушу?
Шчасця шмат не бывае,
Нават мне не кажы,
Але ўсё астывае
На апошняй мяжы.
________________
Часам кроплі кахання знікаюць бясследна...
Мы не ведаем як і калі іх знайсці.
Замчышча з пачуццяў збудавала:
Марыла каханне зберагчы.
I ўсяго мне падавалась мала,
І хацелась часам уцякчы.
Не таму што не хапала моцы,
Не таму што верыла ў лёс,
А таму што ты мае пачуцці
Разам з сэрцам на радзіму звёз.
Ты жывеш далёка не за морам,
Але штосьці стрымлівае нас.
Я прашу: давай паверым зорам –
Будзем разам крочыць на Парнас.
Будзем жыць, кахаць і верыць,
Паміж намі засталась адлегласць
Замест слоў і пачуццяў моцных.
Адзін дзень для мяне як вечнасць:
Нбы нітка у старых кроснах.
Паміж намі застаўся подых
Навальніцы твайго кахання.
Я цябе разглядала ў зорах,
Каб хутчэй мне забыць пра растанне.
Ты казаў што ты быў шчаслівы.
Але вось паміж намі прорва.
Лёс бывае такі хлуслівы,
Што знікае надзея на словы.
Паміж намі цяпер надзея,
Авечак у пастаўнік пастухі
Падчас змяркання спаць пазаганялі,
Як гоняць паланянак у сералі
Перад прыходам шаха еўнухі.
Адну з авечак смажылі ў мангале.
Ледзь дыхаў ветрык водарам дзіванн,
Ляцела ўдалеч перакаці-поле;
Нібыта ў лузу шар пры карамболе,
Губляўся Месяц у густы дзірван,
За далягляд спадаючы ў гандоле.
Тры аўчары ля цёплага кастра
Ляжалі, закруціўшыся ў бурнусы,
Шэрых хмараў чарада –
Вада.
Цяжарныя дзябёлыя –
Бязмоўныя.
Імжа на вуснах ветру –
Свету.
Нядумнага застыглага –
Абрыдлага.
За даляглядам лядаў –
Страты.
Цяжкія незваротныя –
Чорныя.
Струмень крыніцы роснай –
Ў прошчы.
Адвечнай пракаветнай –
Светлай.
Дымок над свечкай лёсу –
Босы.
Крыж на гадах мінулых –
Ў Нівеччы затанулых,
У Невараці зніклых,
У хмарах шэрых ліпня, –
Тваёй
Краіны
Зніклай.
Гасне надзея кволая.
Хоць напрагаю зрок,
Свечкі дрыготкае полымя
Не прабівае змрок.
Усё пражытое прыгадана,
Зблытана ява са сном.
Холадам вее і ладанам
Чорная ноч за акном...
Стаю на могілках. ГадЫ
Ўспамінамі вяртаюцца.
Прыйшлі мы каяцца сюды,
Калі ўжо позна каяцца...
Краязнаўчы музей. У няспешнай хадзе
Гід экскурсію ўслед за сабою вядзе.
Перад намі змарнелыя рэшткі жытла,
Паржавелыя цуглі, астаткі сядла,
Лемех плуга старога, пяньковы канат,
Аб'яднаны ў паняцці адным - экспанат.
Вось з асколкаў сабраныя міскі, каўшы
(рэстаўратар, відаць, працаваў ад душы).
Дзядзька збоку суседа штурхае рукой:
- Я прыходжу, браток,да высновы такой,
У жыцці няцяжка памыліцца-
Кожны з нас у нечым саграшыў.
Ды аб чым тады ўжо і маліцца,
Як грахоў не будзе на душы?
Што прайшло, таго не перайначыць,
Ды ўсё роўна сорам праз гады,
Калі нават людзі мне прабачаць,
Будзе вочы засціць,нібы дым.
Ты мне,Божа, пры тваім цярпенні
На жыццёвым кожным віражы
Прад маім сумленнем на калені
Моўчкі апусціцца памажы.
Руплівы (ён пачаўся ў вёсцы рана)
У клопатах да завяршэння йдзе
Яшчэ адзін ( з іх і жыццё саткана)
Здавалася б, бясконцы летні дзень.
Нарэшце, ён апошнім бліснуў промнем
І запаліў вячэрнюю зару.
Мы пра яго, магчыма, і не ўспомнім...
Вось так і я аднойчы дагару.
Гімн Асіповічам
Наш горад, ты для нас з дзяцінства,
Як маці і як бацька быў.
Ты грэў і песціў нас з маленства,
Жывіў, расціў нас і вучыў.
Ты на зямлі дрыгавічанскай
Узрос, квітнееш і расцеш.
І ад сям’і балта-славянскай
Ты карані свае бярэш.
Наш горад, ты для нас з дзяцінства,
Як маці і як бацька быў.
Ты грэў і песціў нас з маленства,
Жывіў, расціў нас і вучыў.
|