|
|
Апошнія вершы
Спрадвечны лёс маіх бацькоў
У працы цяжкай і руплівай,
Зялены спеў тваіх гаеў
І гоман птушак нецярплівы.
І спелых ніў духмяны пах,
І свежы подых навальніцы,
Ільняны колер у палях,
Вада з празрыстае крыніцы.
Вясновых кветак хараство
І мовы роднае гучанне,
Дубоў магутных калдаўство.
Пяю я вам сваё прызнанне.
Шляхетны позірк чысціні
Ў блакіце воч тваіх без краю,
І зорны свет у вышыні.
Сукно нябёсаў промнямі працята.
Вакол туманных долаў патаемнасць.
Світанне… Разліваюць далікатна
Свой палыновы водар хрызантэмы.
Прырода заварожвае ўбраннем.
У залатых карунках неба просінь…
Непараўнальна кожнае спатканне
З тваёй чароўнай прыгажосцю, восень!
Асалода ад жыцця,
Гукі родныя зямлі,
І вяртае з небыцця
Дакрананне да раллі...
Конь упрэжаны сіпіць.
Паслухмяны плуг дрыжыць.
Знізу ўверх і зверху ўніз,
Баразна жыцця імчыць.
Ёсць у разоры глыбіня.
Шлях струной пяе, звініць.
Так адразу, а пасля
Трэба трошачкі спачыць.
Толькі паўзу не цяні,
Не лянуйся зноў паўстаць.
Плюнь, каб змазаць мазалі,
І наперад хлеб шукаць.
А калі не маеш моцы,
Час імчыць імгненна,
у вогнішчы згараюць думак меткі.
Спіць цела, душа безупынна ляціць,
Нібы пчала, па мёд на кветкі.
Душа ў душу —
піяна ў мецца —
як неба ў мора
ўпала —
так,
што век глядзець —
не наглядзецца
і не наслухацца —
ніяк.
І што цяпер
жыцця віхуры,
калі і штыль,
і хваляў шал,
і зоркапад,
і сонца ў буру
ў адно злучылі
далягляд?
12.10.2019
Cапраўдны заўзятар футбола
павінен умець мацюкацца,
каб словам пакрыўдзіць арбітра,
які прызначыў пенальці.
Змагар за межамi поля,
майстар нанесці ўдар
не па варотах, а ў твар.
Па сняжку зайка скакаў
Слядкі ножак астаўляў.
А лісічка па слядкам
Заіньку шукала там.
Зайка бегаў і пятляў
І ні зкім не размаўляў.
Лісанька шукаць стамілася
На прыгорачку спынілася
Вось так спрытна зайка змог
Лісаньцы падаць урок.
Ліска трохі аддахнула
І назад дамоў звярнула.
10.10.2019.Лілія Журавінка
На сцяжынцы з табой, што сустрэліся
Там муравушка пышна расцець.
Мы на сонейку ласкавым грэліся
Пад вярбой ,што ў полі расцець.
Твае вочкі ззіялі шчаслівыя
Ў поўдзень сонейка йграла ўвысі
Называў я цябе мая мілая
Як у казцы шчаслівы былі.
І не змог пазабыць ту сцяжыначку
Зноў, і зноў я прыходжу туды.
Спадзяюся сустрэць сваю мілачку
Праз гады, што я быў малады.
У чаканні ў верасні прырода
Пачне жаўцець усё вакол.
Бо прыйдзе хутка непагода
Накрые з дараў восень стол.
Затым кастрычнік завітае
Ўбраннем колераў гарыць.
Нібы карціны разглядае
Апошнія каб падарыць.
Тут краскі яркія пылаюць
Змяняя колер кожны дзень.
У кожны сад ён завітае
Лісцём закінуў сваю цень.
Вось лістапад змяняе краскі
Адзенне скінуў ён сваё .
Неба на тваіх далонях пяском пасыпалась пад ногі,
З каменнем зблыталась зямля,
Далёкія, нябачныя дарогі,
Хвастом мялькнулі, як змяя..
У шэра-каляровых буднях мы марым пра свабоду,
Якой не бачым нават ў сне,
Ад ежы мы залежым з роду,
А ад вады ўдвайне.
Мы самі абіраем колер рабства-
Чырвоны, белы ці зялёны?
Абралі пагарду і нахабства,
Каб здавацца моцным, вольным.
Я пайду па дарозе ў застуджаны вечар,
Дзе здзічэлае лісце пад ветрам пяе.
Дождж нязграбна мяне прыабдыме за плечы
І густога змяркання таропка налье.
З незвычайным гучаннем знаёмых рапсодый
У пранізлівых кроплях патонуць агні.
Пастаю па калені ў цішы. Сонца сходзіць
З невыноснай тугой па напружаным дні.
Хмары месяц люляюць утоена, сонна,
Навальніцы бразготка ўсё бліжай грыміць…
Дажджом асеннім плача восень,
Як быццам ёсць у чым віна.
А дождж сабе па лісці скача,
Танцуе ў голлі давідна.
Палошча ён траву старанна,
Змывае спёку на зямлю,
У шыбы стукае да рання,
Хоць я яго і не люблю.
І сум, і радасць, як дзве ноты
Адной мелодыі жыцця.
Магчыма, радасць прыйдзе потым,
Каб стаць асноваю быцця.
Яе памножу на чаканне,
На безліч пырскаў ад дажджу.
Настаўніку
Яны сядзелі ўсе ў цябе за партай -
Рабочы, ўрач, дырэктар, прэзідэнт…
Быў кожны з іх твае увагі варты,
Чакаў, як сонца, з вуснаў камплімент.
Глядзеў з даверам ў вочы, як на маці,
Сачыў за словам, рухам рук тваіх...
Быў больш чым Бог ты кожнаму дзіцяці,
І першых ведаў выпіты келіх.
Каму ты - першы, а каму - апошні…
Нясеш свет ведаў з цемры праз вякі,
Да веснікаў няспешна падыдзе дожджык босы,
Пакрочыць па сцяжынкам, заплача каля хат…
Вандроўніцай няўцешнай зноў завітае восень,
Ператварыўшы неба ў бясконцы лістапад.
Змяшае сум і радасць, святло агню і шэрасць,
Цяпло апошніх промняў і холад сумных хмар.
Напоўніць далягляды тугою невымернай,
Падорыць свята фарбаў і асалоду мар...
ВАЎКІ
Згадкі пра сны дзяцінства
Мне сніцца — праз бясконцыя вякі
бягу я, абрываючы ўсе жылы,
за мною ― ашалелыя ваўкі,
іх зграя мяне шчыльна акружыла.
Бягу наўпрост, не вучаны віхляць,
па горкім па бур’яне-палыне,
пагоню мне ніяк не ашукаць,
і сэрца вось-вось выскачыць з мяне.
Бяжыць за мною ўслед сляпая поўня,
з халоднаю усмешкаю пустой…
І быццам я спыняюся раптоўна,
Ноч хавае ў цемры зграі...
Усё жывое праглынае…
Вольна крочыць да мяне,
закрывае вочы мне…
I я быццам бы ў сне:
Пяцізоркавы гатэль…
Шалік з водарам шанель…
Прагна ў вочы мне глядзіць,
ведае як ахмурыць,
абудзіць, і разлюбіць.
Захапляемся каханнем,
пазбягаем абяцанняў.
Лепш за ўсіх, амаль як джаз
Ноч любуецца на нас.
Першы і апошні раз.
Зоркі ўжо ідуць на спад,
Глушачы вэрхал сталічны,
Трамваяў варшаўскіх грукат,
Мяне Беларусь мая кліча
Тысячай розных гукаў.
Ускінецца сэрца трывожна,
Душа ваўкалакам завые,
Як бомкне званамі Каложа,
Зайграе арган у Сафіі.
Ледзь зоймецца золак няпэўны -
Я чую, як радасна-звонка
Крычаць беларускія пеўні,
Цурчыць малако у даёнках.
І радасна трохі, і млосна
Пачуць, як далёка дзесьці
Гамоняць пад ветрыкам сосны,
Смелы рыцар
Жыў на свеце смелы рыцар,
Многа па зямлі хадзіў,
Складна баіў небыліцы,
Смачна еў, салодка піў.
Не баяўся анікога,
Як па свеце вандраваў,
Перабіў пачвараў многа,
І нідзе не сумаваў.
Ранкам на каня сядае,
На прыволлі ўдаль імчыць,
Любая у след махае,
Просіць за сабой сачыць.
Не баіцца рыцар звады,
Не баіцца цёмных чар,
Зайздрасці, князёў улады.
Дажджавых на небе хмар.
Каралеўна-вядзьмарка
Каралеўна ў люстэрка глядзела,
На двары была цёмная ноч,
Яркім полымем свечка гарэла,
Цені ўзмахвалі крыллем наўзбоч.
У пакоі жыла таямніца,
Праз ваконца прамень зіхацеў,
Адазвалася дзесь навальніца,
Каля поўначы гром прагрымеў.
Адзін хлопец ішоў з пагулянкі
I праз шыбу тайком зазірнуў,
Асвяцілі прастору маланкі,
Дождж, як мора, з нябёсаў лінуў.
Музыка і вядзьмар
Граў музыка на вяселлі,
Добры задаваў настрой,
Гукі хмельныя ляцелі,
Заклікалі за сабой.
Песні, танцы даспадобы
Спевам родным дарагім
Служаць добраю аздобай
На вяселлі маладым.
Гучна скрыпачка заводзіць,
Задае сардэчны лад,
Пары за сабою водзіць,
Кожны весяліцца рад.
Так было у часе даўнім,
Свой парадак быў ва ўсім,
Граў музыка незвычайна
Па
Прыступках
Я
Сыходжу
Ў
Падвал
Тваёй
Душы
Але ўсё ж мне бачна сонца,
Свеціць месяц у начы
Усё
Глыбей
Вядзе
Дарога
Ў
Бясконцасці
Душы
У сэрцы лёгкая трывога –
Небяспечныя шляхі
Дзесьці
Побач
З
Тваім
Сэрцам
Я
Шукаю
Ў
Залётны рэгтайм "затусiў" на мясцовым танцполе —
і часу нон-стоп разарваўся на "да" і "пасля",
і ў прорву дажджом сыпанулі сэптолі, актолі,
асенняе "сі" далучыўшы да летняга "ля".
І тут жа зямлю "засінкопілі" ноткі-дзівосы:
сюрэалістычныя (дзе там да іх ПікассО!)
кляновыя "фэнтазі", "боха" каштанаў і россып
"марэнняў" бяроз, адляцеўшых у "восеньскі сон".
О, верасня зялёная трава!
Так хочацца рукой цябе прылашчыць
І дотыкам адчуць, што гэта – шчасце,
І пахі лета ў сэрцы захаваць;
Запомніць, як кавалачак жыцця,
Імгненне непаўторнай прыгажосці,
Каб потым сагравацца ў зімняй млосці
Апошнім цудам летняга быцця…
12.09.2011
Восень дыхае на ладан,
Тленнем шоргае ля ног,
Змізарнелым лістападам
Бальзаміруе мурог;
Зацярушвае імгою
Несуцешнага дажджу,
Спарахнелаю тугою
Ціха спойвае душу;
Плача слотаю бяссоннай
Па-над прывідамі тла
І рыхтуецца да скону
Аслабелага цяпла:
Прысыпае пудрай белай
Шаты дрэваў дзе-нідзе,
Па зямельцы скамянелай
Шэрань ценямі кладзе;
Дачакаўшыся да сцюжы,
Апошні ліст
На дрэве сіратлівым,
Бы на ўспамін
Аб летняй цеплыні,
Танцуе твіст
На ветры трапятлівым
Пад енк галін
У хмарнай вышыні.
Яго далонь –
Хістальны знак надзеі
І прагі жыць,
І крохкасці жыцця –
Нібы агонь
Душу ў зазімку грэе,
Хаця й дрыжыць
Над рэшткамі быцця.
Ды ў нейкі дзень
Асенняй стылай слоты
І ён зляціць
Пад ногі мінакам –
У змрочны цень
Адчуваючы змены ў прыродзе,
У паветры, у люстрах вады,
Птушкі ўвосень ірвуцца на поўдзень –
У цяпло – перажыць халады.
Ці інстынкты іх клічуць да ўзлёту
І збіраюць у вырай, у клін,
Ці з'яўленне асенняй самоты
Ў даляглядах радзімых мясцін,
Але некалі раніцай золкай
Пракладаюць у неба шляхі
Незлічоныя ластаўкі, сойкі,
Пліскі, жаўранкі, гусі, шпакі.
А пасля ў хваляванні вялікім,
Асыпаецца спелае лісце,
Карагодзячы думкі мае –
Што й мяне мая восень калісьці
Халадэчай апошняй кране.
Што і я мушу так адарвацца
Ад уласнага дрэва жыцця,
І зляцець, і ў паветры матляцца,
І шукаць існавання працяг.
Удыхаць пах асенняга тлення –
Горкі водар знямелай тугі,
І не мець ад самоты збаўлення,
Пакідаючы дом дарагі.
Ды, сыходзячы прахам да праху,
Беражы тых людзей пра каханне табе што гавораць
Беражы іх за то, што кахаюць цябе кожны раз.
Беражы іх за то, што жыцця без цябе больш не знаюць
І чакаюць кахаючы быццам апошні ў жыцці сваім час.
Іх каханне ў жыцці без граніц цябе ўвысь падымае
Акрыляе, захоўвае ад горачы бед і чужых перасуд.
І ніхто як яны, на вякі шмат дабра пажадае
Праз гады пранясе чысціню сваіх дум - ізумруд.
Беражы тых людзей пра каханне табе што гавораць
Беражы іх за то, што кахаюць цябе кожны раз.
Беражы іх за то, што жыцця без цябе больш не знаюць
І чакаюць кахаючы быццам апошні ў жыцці сваім час.
Іх каханне ў жыцці без граніц цябе ўвысь падымае
Акрыляе, захоўвае ад горачы бед і чужых перасуд.
І ніхто як яны, на вякі шмат дабра пажадае
Праз гады пранясе чысціню сваіх дум - ізумруд.
Пагранічнік вельмі строгі
Не жалея свае ногі.
Днём і ноччу і ў пургу
Стаіць смірна на пасту.
Кабы вораг не прабраўся,
Нелегал каб спатыкаўся.
Сцеражэ бацькоўскі кут,
Захаваць пакой каб тут.
Каб народ не хваляваўся
І абстрэлаў не пужаўся.
Ён зашчытніка касцюм
Апрануў, каб знік зграй шум.
Ён падцянуты пргожы,
І для тых, хто ў падарожжы.
Ён прымер сваёй краіны
Дзяцінства час былы й далёкі,
Схаваны першыя дзе крокі
Згадае памяць мімаволі,
Як першыя шнары ад болю
Мяне вучылі навучацца,
Ні з кім з дарослых не спрачацца,
Адно я толькі не асіліў -
Як у жыцці мне стаць шчаслівым
Уклалі сотні простых ісцін:
Як трэба жыць, знайсці ў чым выйсце,
Падманваць нельга, нельга красці,
А быў патрэбны прыклад шчасця
“СКАРБОНКА”
Уладзімір Мірончык
Дзеючыя асобы:
Казачнік
Пан
Хруня
Пачварскі
Марыся
Янка
Поп
Ксёндз
Дзерыльман
Цыганка
Партніха-Яніха
Казачнік
Некалі, у даўні час,
Весялей жылося ў нас,
Вось аб гэтым пачынаю
Свой чароўны пераказ.
Жыў на свеце важны пан,
Быў упарты, як баран,
Пакажы яму раялю,
Дык ён кажа, што баян.
Прозвішча яго звінела,
За ваколіцай грымела,
Два словы: «Ратуй» і «Памілуй», –
Над снежным зацішшам лясоў
Усходзяць туды, дзе панылы
Скрыгоча нябесны засоў.
Два словы. I болей – ні шэпту,
Ні ўздыху, ні плачу наўкол,
Як кулі ахвярную лепту
Чаргою ўняслі ў пратакол.
Два словы з маленнем да мамы,
Сплываючы ў сонны кашмар,
На дне зацярушанай ямы,
Пазбаўленай веры і мар.
Два словы танюткай галінкай
Хоць нехта да Бога ўзнясі!
Ружавым світанкам над соннай ракою,
Дзе бераг накрыўся туманам сівым,
Я Слова пачуў і не стала спакою
Ў гарачым, даверлівым сэрцы маім.
Я Слова пачуў і прачнуліся гукі.
Зязюля адкрыла імгненням падлік,
Вярнуліся шоргаты, свісты і грукі,
Твар сонца вячыста над светам узнік.
Пачалі ў лістоце прывольнай дубровы
Нястрымана птушкі скакаць - стракатаць:
“Табе, чалавеча, сінечай вясновай
Крыжы стаяць
спрадвеку.
На могілках ў Касцёле
і Царкве.
І той, хто глуміць
гэта.
Той адлучыўся быць у
Роднай старане.
Крыжы ад Рыму
і да сёння.
Складаюць розны
змест.
Алі, хто хоча Бога
.....
Той чуе яго перст
.....
Твае лісты даруюць мне ўсмешку,
У іх – перажыванні і чаканне,
Нясмелай маладосці разважанні,
Надзея, страхі, вера ўперамешку.
Твае лісты даруюць мне спакой.
Мне важна ведаць, што жывеш шчасліва…
Радкі з падзеямі жыцця бягуць імкліва
І нараджаюць непаўторны вобраз твой.
І ў цішы зімовай, вечаровай,
Я зноў гартаю скарб каштоўны свой,
З густой застаючыся цішынёй,
Зноў адчуваю сэрца перабоі.
Я спляту надзею з белых павуцінак,
Бабінаму лету падару яе.
Ды пабуду зноўку некалькі хвілінак
У агністых марах, быццам бы ў сне.
Па дарогах весніх не прайсціся двойчы –
Адплыло былое з белаю ракой.
Адляцець у вырай прыйдзецца аднойчы,
А пакуль махаю жураўлям рукой.
Павуцінкай белай знітаваны мары.
Блізкае заўсёды бачыцца здалёк.
Засцілаюць неба паступова хмары.
Мая Радзіма -Беларусь
Ты не стаяла на каленях.
Калі хацеў ўзяць француз
Народ стаяў твой ў маленях.
А калі ж немец наступаў
Тут кожны стаўся партызанам.
Ў палон Радзіму не аддаў
Адпор гасцям даваў нязванным.
З руін цябе ўсе падымалі
Цярпелі цяжкае жыццё.
Каб долю лепшу атрымалі
З маленства кожнае дзіцё.
Але ж няма той долі лепшай
Здабыць няможна на вякі.
Я крочу з дальняе дарогі
У дом які мяне чакае.
Разую стомленыя ногі
Як госць далёкі завітаю.
Стаіць у кветачным убранні
Асірацелы домік мой,
Калі машына пад’язджае
То вокны свецяцца парой.
Я рада кожнай з ім сустрэчы
Спакойна і хораша мне тут.
І хвалявання нет у сэрцы
Я тут знайшла сабе прытул.
Душой магчыма адпачываю
Я тут заўжды на выхадных.
І абавязкова атрымаю
Маёй душы натхненне ліеца на бумагу
На ёй маё спасенне змяніць боль на увагу.
Баліць душа, ці плачыць, бумага ўсё сцерпіць
Аль бо лятае, скачыць- жыццё так кругаверціць.
Ўзяўшы ў рукі ручку,з кавалачкам паперы
Запісваць мыслі ў строчку, такія вось манеры.
Запісываю сразу, што душу так трывожыць
Можа рука маэстра на музыку паложыць.
Маёй душы натхненне ў кожным маім вершы
(Дзень беларускага пісьменства 2019)
Да цудадзейных, светлых абразоў
Нядзельным, ціхім, прахалодным раннем,
Дзе верасень спяшаўся да ютрані
Пад дабравест жыровіцкіх званоў,
Пайшоў і я, амаль што след у след,
Каб са святой алтарнае крыніцы
Бясконцай чысцінёю наталіцца,
І разгадаць сакральны запавет.
Ліліся гукі малітоўных слоў,
Звінеў у спеўным хоры “Сімвал веры”
Што, чэрці, вы цяпер са мною робіце!?
Мне гэта не дае даўно спакою.
Вы думаеце, мне не хопіць годнасці
Перамагчы ў вас такой жа зброяй?
Сябры такія: налівай ды пі,
Ды забаўляй народ да істэрыі!
Але чамусьці хочацца, ваўкі,
Прайсціся ботам вам па бруднай шыі!
Вы не браты мне, а хутчэй – скаты,
Без сораму, без гонару і страху.
Вам глоткі драць, чакаючы бяды,
Вось сустрэліся мы на дарозе кахання
Праляцела жыццё, прынясло праз гады.
Успаміны былога, і няма спадзявання,
Што яшчэ разгарыцца полымя ў нашай душы.
Я яго прынясла на крылах успамінаў
Ну а ты з новай сілай яго зноў падхапіў.
Як далей жа тут жыць, каб ты боль усю пакінуў?
Што запомніла я, тое ж ты пазабыў.
Пазабыўшы былое, не пастроіць кахання
Галаву ўжо сівую ты сваю не круці.
Заўжды ў душы, у думках і ў сэрцы.
З далёкай памяці не выкрэсліць, не сцерці
Родны край, дзе нарадзіўся і жыву,
Беларусь, так цябе я люблю.
Рэчка вузкая, балота, азярцо.
Замест гораў, мораў-мар мілей сваё.
Без цябе не бачу сэнсу, як быць.
Родны край, нібы рай, буду сніць.
У вытоках тваіх – мае сілы.
Распраўляеш сваёй годнасці крылы.
Пра цябе мае “сёння” і “заўтра”.
Дзе б я ні быў, але ж
У маім сэрцы заўжды
Застанецца дзівосны куточак,
Дзе бярозавы гай і блакітавы рай,
Дзе звала мяне маці: “Сыночак”.
Там стаялі дубы ля ўюркай ракі
І буслы гняздавалі на ўскочах,
Жалі жыта сярпы і ў вякі праз вякі
Ціхамірылі дні ды ночы.
Гаманілі лугі, шапацелі лясы.
Водар кайфны дарылі прасторы.
Людзі ймкнуліся там да бязмернай красы
І ніколі не ведалі гора.
Дзесьці хатка стаіць
Запарошана снегам.
Сэрца сумна шчыміць.
Думкі ў далечы белай.
Яны там, дзе лясы
Расступіліся полем,
Дзе прыроднай красы
Ды свабоды даволі.
Там калісьці мяне
Гадавала бабуля.
Ой, чаму ж зараз не,
Не кукуе зязюля?
Толькі шум ад бароў
На шнурах ды валоках
І быллё зноў ды зноў
Засмучае навокал.
Памяць хуткіх гадоў нам ад продкаў далася,
Каб святая любоў да зямлі не звялася.
Мая мелодыя, мой Мядзел -
У сэрцы за мільёны крокаў.
Люстэрка Мястра, мудры прадзед,
Без меж аддадзена аблокам.
Тут я шчаслівы і свабодны,
Анёлам ветразь песціць крылы,
Цябе яны заўжды бароняць
Ад крыўд у свеце мітуслівым.
Твае каты, твае платы,
Твае смаўжы ўздоўж балоцца,
І туманы, і халады
Мілей за поўдзень з яго сонцам.
Ты сустракаеш рэчкай Дробня,
Гасцінным водарам таполяў.
Захопніцкі абоз
У памяць аб падзеях 1941 года
Захопніку патрэбна
краіна-каравай.
Да лап не прыбярэ наш
непераможны край!..
Купаючыся ў леце,
пужаючы стракоз,
праз Панямонцы едзе
захопніцкі абоз.
Павозкі акупантаў
на гумавым на ходзе,
на колах на губастых
праз Панямонцы коцяць.
У кожную запрэглі
бясхвостых коней двух –
і коціць, бы ўгарэлы,
фашыст на поўны дух.
Бясхвостыя кабылы –
Любі сваю мову як малу Радзіму
Табе яе маці дала з малаком.
Складай свае вершы радкамі ў рыфму
Захоўвая іх як сямейный альбом.
Яе пранясі праз гады ў сваім сэрцы
І ўнукаў з дзяцьмі навучы даражыць.
Для мовы дзяржы там адкрытымі дзверцы
Каб фальш ад сапраўды змаглі адлічыць.
Цяпер вельмі модна заморскія словы
У мове маёй непатрэбна ім быць!
Бацькам і дзядам былі не знаёмы
Румяны колер упрыгожыў змрочнасць.
Я ўрэшце той, якім хацеў здавацца:
не жартаўнік, які хавае схільнасць
ўсім і кожнаму навокал падабацца.
A ўвасабляць у жыццё ўсе, што хвалюе.
Разважлівасць захоўваць бясконца
Непрадказальны лёс мала турбуе.
У маёй крыві я адчуваю ciлу сонца.
Усё ў жыцці імкнецца да свабоды.
Маё імя - не сорамна, не страшна.
нягледзячы на ціск і перашкоды
|