|
|
Апошнія вершы
"Думкі пра мову"
На сваей Радзіме
Ды ў роднай хаце
Госцяю зрабілі
Нашу мову браце
Пасялілі з ею
Чужую паненку
Фарбавалі вусны
Купілі сукенку
Кажуць-багацейка
Вельмі радавітая
А свая,што кроўная
Многімі забытая
Ходзіць чалавеча
І не заўважае
Прыжылася новая
Родную зжывае
Гэта мая хата
А табе -куточак
Тут я голас маю
(З народнай песні)
I
Не віхор калыша лесам,
Не ваўкі заводзяць,
Не разбойнікі талпою
За дабычай ходзяць.
На Ўкраіне пан Патоцкі,
Пан з Канёва родам,
З сваёй хеўрай гаспадарыць
Над бедным народам.
Дзе заедзе, банкятуе
Сам ён, яго варта;
Ні старому, ні малому
Не спускае жартаў.
Калі ж дзе ўпадзе у вока
У шкарпэтках і швэдры, здаецца, спаць сёлета цёпла.
Трэба толькі з-пад коўдры і трох-чатырох "пакрывалаў"
не высоўваць "вытокі сугрэўныя" — выдыхаў "соплы" —
каб стварыць унутры ратавальнае "летанастала".
І пры тым спадзявацца — наіўна, аднак, апантана:
ноч міне — і, нарэшце, пагрукаўшы нечым у сенцах,
у чарговы, чаканы да дрыжыкаў, чэрвеньскі ранак,
Жыццё, якога не было:
Віно, атрута,здрады.
Буяла стомаю асцё:
Смех, кпіны, звады.
Жыццё, якому і не быць:
Спагада, літасць, доля.
Не даказаць, не далюбіць:
Бо й не было нічога.
Жыццё, якое ёсць-не ёсць:
Падман, імжа, залевы.
На гмаху свету шэры хтось
Пазабіваў ўсе дзверы…
У старадаўнія часы
**Па ўсёй Русі, нібыта ў сне,
Ліліся з неба галасы-
**Анёлкі пелі гімн вясне,
А на зямлі цвілі сады,
**Чарговы аднаўляя год-
Дзяўчына, хлопец малады-
**Усе вадзілі карагод,
А потым прыгалі яны
**Цераз высокія кастры...
Русь прыгажэла без вайны,
**Цвіла! І пелі гусляры
Князям аб харастве Зямлі-
**Як мёд лілася пахвала,
А людзі шчасліва жылі-
**Ў іх вера светлая жыла.
"Наша спадчына"
Край бярозавага соку
Белакрылы край буслоў
Толькі глянеш адным вокам
Зразумееш і бяз слоў
Васільковы край азерны
Рэчкі,пушчы і палі
Ты-адзіны,край мой родны
Лепшы край на ўсей зямлі
Векавечныя дубравы
І сівыя валуны
Помняць час вайсковай славы
Свісты стрэл і пах крыві
Нібы сведкі той пары
Стаяць маўклівыя бары
Радзіма- сэрцу мілы край!
Анюта, дзе ні загарай,
Дзе ні працуй і колькі сроку-
Ізноў ўстае ў тваёй душы
Маленства вёска: Ардашы,
Ад Крэва што непадалёку.
Расла дзе, спела да пары,
Аднавяскоўцы дзе, сябры,
Дзе мела першае каханне
І водар бэза па вясне
Маніў, нібы ў чароўным сне,
А я дарыў рамонкі Ганне.
Аднойчы я зайшоў у краму,
Каб рэч адну купіць сабе.
Там водар быў такі духмяны,
Аж закружыла ў галаве
Дзяўчыны дзве каля прылаўка
Флакон вярцелі ў руках.
Духоў цікавіла іх марка.
Ад іх ішоў дзівосны пах.
У ім адчуў я дух Радзімы,
Пах той купалаўскай травы,
Якой мяне бацькі лячылі
Ад чорных сіл злой варажбы.
І мне здалося я на лузе,
Дзе з яюць сонцам дзьмухаўцы,
* * *
Паэтаў шмат. І ўсе яны нямыя...
Не маючы магчымасці казаць
Свабоднай праўды словы незямныя,
Прадаўшы душы, мусяць патухаць
Забытымі, адмовіўшыся славу
І памяць берагчы дзеля таго,
Каб не баяцца, знішчыўшы дзяржаву,
Пра край свой думаць і народ яго.
Завіруха ў душы не дае мне спакою:
Ужо зіма адышла, а ў сэрцы мароз.
Ты заўжды спрабаваў захапіць маю Трою,
Ды вось толькі не той абіраў усе воз.
Мы змагацца з табой колькі раз адмаўлялісь,
Каб іскрынкі кахання хоць так зберагчы.
Але столькі ж разоў у сабе зачынялісь,
Каб увесь цяжар з сабой па жыцці не цягчы.
Так халодна вясной не было мне ніколі.
Успамінаю гісторыю зноў я і зноў:
Можа, й вы былі на тым вяселлі,
Бо ж бываюць супадзенні часам:
Полька ўсіх кружыла ў каруселі,
Аж ляцелі іскры з-пад абцасаў.
А калі крычалі госці "горка"
І ад шчасця шчокі палымнелі,
Быў жаніх гатовы з неба зорку
Маладой пакласці на калені.
І бацькам суцешна, што ў акрузе
Не было такой прывабнай пары.
Верылася: ў радасці і скрусе
Ім ісці да запаветнай мары.
...А нядаўна чую: развяліся
Жаданая, колькі там часу назад,
У новай яскравай святочнай сукенцы
Рабіла звычайны ты свой прамінад,
А я назіраў за табой у акенца-
Вялікім жаданнем было падысці
І пагутарыць аб тым ці аб гэтым-
Не мог адпаведнай падставы знайсці,
А толькі пісаў, бо зрабіўся паэтам.
Жанчыны няма на Зямлі мне бліжэй:
У белай кашулі і ў белай спадніцы-
Разглядваў цябе- стала ты прыгажэй,
На зямлю асыпаўся
Ўвесь колер садоў.
Ён прышоў, гэты час,
І цябе я знайшоў.
Нашы вочы без слоў
Запыталі тады:
Чаму позна нас злучылі гады?
І на крылах кахання
Ляцім мы удвох,
Сваё шчасце знайшлі
Пасля доўгіх дарог.
Ён і радасць, і вернасць
Мне дорыць навек,
Мой адзіны душы чалавек.
І здзівілася восень,
Што я не адзін –
Засланіў меня лёс
Ад самотных гадзін –
Запытала халоднаю
Кропляй вады:
Жыта.
Закалосіць, вось-вось, жыта,
Дамоў сьцежкай павядзе,
Залюляе мяне, кіне
Да матуліных грудзей,
На бацькоўскім, цёплым карку,
Сонным лунем панясе,
Ад вясельных, бомкіх чарак,
Ад пародненых людзей.
Закалосіць, вось-вось, жыта,
Без утрыму, без мяжы -
Па пражытым, па нажытым,
Сьцежкай памяць пабяжыць.
-04.06.17.
Жыта.
Закалосіць, вось-вось, жыта,
Дамоў сьцежкай павядзе,
Залюляе мяне, кіне
Да матуліных грудзей,
На бацькоўскім, цёплым карку,
Сонным лунем панясе,
Ад вясельных, бомкіх чарак,
Ад пародненых людзей.
Закалосіць, вось-вось, жыта,
Без утрыму, без мяжы -
Па пражытым, па нажытым,
Сьцежкай памяць пабяжыць.
-04.06.17.
Жыта.
Закалосіць, вось-вось, жыта,
Дамоў сьцежкай павядзе,
Залюляе мяне, кіне
Да матуліных грудзей,
На бацькоўскім, цёплым карку,
Сонным лунем панясе,
Ад вясельных, бомкіх чарак,
Ад пародненых людзей.
Закалосіць, вось-вось, жыта,
Без утрыму, без мяжы -
Па пражытым, па нажытым,
Сьцежкай памяць пабяжыць.
-04.06.17.
Каханая мая жанчына,
Адпачывай, прашу, часцей-
Здароўе- важкая прычына,
А ты хваробы ўсіх масцей
Чароўным адганяеш светам
Непараўнальнай чысціні-
І пасля спраў, прашу, з паэтам
Калісьці разам адпачні.
Белы покрыў каляднымі зоркамі
Агарнае пяшчотна зямлю,
Завірух шапатлівай гаворкаю
Я прызнанні табе аддаю.
І цябе, і сябе заварожваю,
Апранаючы вецер імжой,
Шапачу: і малю, і запрошваю
Да душы прытуліцца душой.
Сустракаю зімовай гасподаю,
У ласкавы здаюся палон,
Хоць не ведаю хто кім валодае
За віхурай мілгаючых дзён.
І, захоплены палкаю казкаю,
Пад гадзіннікаў здладжаны ход
***
-Не чакаю.
-Не, чакай.
-Не сумую.
-Не, сумуй.
-Не кахаю.
-Не, кахай.
-Не, крыўдую.
-Не крыўдуй.
Уваходжу ў вялікую залу,
Ці чырвоную, ці ружовую...
Бачу прывіда - Янку Купалу
Ці яго душу папяровую.
Што напісана ў гэтай Паперы -
Разабраць не магу ані слова.
Мусіць, літары гінуць без веры
І сціраецца з постаці мова.
Не чакай спаткання, не чакай.
Вера лёс, вядома, не змяняе.
Што мне ад малітваў, дарагая,
Калі я навек пакінуў край.
На гранітный плітах не шукай
Майго следа, там чужыя твары.
Можа, толькі сонныя імшары
Зразумеюць твой сляпы адчай.
Успаміны ветру перадай,
Ён мне іх у дарозе праспявае.
Замяні прызнанні ў каханні
На адно кароткае “Бывай”.
Выраям птушкі нясуць падарункі
Звінелі летам салаўі,
Віталі неба парамі.
Туман сцяліўся па зямлі,
Шаптаўся вецер з травамі.
Я адпусціў сваю любоў
Шукаць пачуцці новыя…
Цяпер я песняй клічу зноў
Яе ў сады вішнёвыя.
У сэрцы мызыка гучыць –
Душа з душой страчаецца.
І песня звонкая ляціць –
Яшчэ мацней кахаецца.
Настала восень – жураўлі
Ляцяць у небе парамі.
Кахання песні памаглі
Напоўніць сэрца марамі.
Я запрасіў сваю любоў
Адляцела вясна к небакраю
Белым пухам к вялікаму святу.
Намалаю зялёнага маю,
Прыбяру я на Сёмуху хату.
Мне вянок завіваць пазнавата.
Хай другія яго завіваюць!
Ад душы пачастую я свата,
Калі госці ў дом завітаюць.
Не бывае любові замнога.
Сонцам кожная кветка сагрэта.
Пачынаецца святам дарога
У вясёлае, звонкае лета.
Буяее кветам горад стольны,
Хоць не Мадрыд і не Парыж.
Не меней ПРАГнецца да волі,
Перарасці свой глыж і крыж .
А дзе прагаліны між дрэваў,
Там зруйнаваных храмаў бруд.
Стагодніх плач і енк залеваў ,
Ды шэпат вечны: “І ты – Брут?”
Атрутным прожылкам між квету
Парэшткі мураў з “love” і “fuck “,
Чырвонай фарбай вочы свету
Два словы ставяць : шах і мат.
Ну а далей між кветак дзіўных,
Выпускны баль
Выпускніцы ўсе ў сукенках бальных,
І плывуць па школе вальса гукі.
Ноткі жалю ў словах развітальных,
Рыцарства партнёраў без прынукі.
Вось дык цуд! З дзяўчат вачэй не зводзяць,
Сталі, як прынцэсы з казак, раптам.
Няўжо з танцаў іх яны праводзяць?
З імі бавяць час у кпінах, жартах?
А дзяўчаты шчасця не хаваюць,
Звыкнуцца паспелі з роляй новай.
Завушніцы
Вось табе і шаснаццаць,
Імянінны пірог,
Госці, смех, віншаванні,
Пажаданні дарог.
Самых роўных, шырокіх,
Шчасця, долі ў жыцці,
Каб было табе, Оля,
Па іх лёгка ісці.
І куды б не звярнула
На сваім ты шляху,
Калі будзе патрэба,
Я заўжды памагу.
Не патушыць, хай, замяць
Святло ў нашым акне
Завушніцы на памяць
Ты прымі ад мяне.
Можа будзеш далёка,
Бо прыходзіць твой час,
Скразнякі
На вятры-халады шлях жыццёвы багаты.
Ды з гадамі жаданняў маіх не адняць:
Прыхінуцца б да мамы, пабегчы да таты
І ласкава бабулю з дзядуляй абняць.
Так было ўсё проста ў маленстве далёкім,
Мо пакрыўдзіць хто часам, мо дзе забаліць,
Ці на дом зададуць нам задачы-урокі,
Знойдзем хутка, хто зможа праблемы рашыць.
І было так спакойна, надзейна, трывала
Жарты Дзеда Мароза
Зусім не зімна на двары,
І нам усім не верыцца,
Няўжо заснуў дзе без пары
Дзед са сваёй гарэзніцай?
Куды не глянь-патрэбны ён,
А снегу аніколечкі.
Яго ж чакаюць многа дзён
І дзетвара, і ёлачкі.
Ды, вось, настаў жаданы час,
Дванаццаць б’е гадзіннік,
І год стары пакінуў нас,
Прыйшоў год-імяніннік.
Шмат віншаванняў за сталом
Усмешак, падарункаў,
У заробкі
Папрасіла: звані, не маўчы,
Бо спакой так нялёгка даецца.
Удалячынь хоць глядзі, хоць крычы,
Толькі з рытму збіваецца сэрца.
А няшчасце нядоўга ўявіць,
Бо зусім неспакойна ў свеце.
Каб хутчэй ужо змог пазваніць,
Папытаў, ці ўсё добра, як дзеці.
З мужам—сын. І сумуе па ім,
І трывожыцца матчына сэрца.
Расказаў бы, як ім там дваім?
Можа, час непакою мінецца.
Каб адзіноту спапяліць.
Жывеш, бывае, у сьвеце млосна
Пад мулкім футрам дзічыны,
Адны душа сплятае кросны
І ежу, вершам з іх, чыніць.
Бывае так на сьвеце млосна,
Што млоснасьць некуды падзець
І ты, прад гэтай ягамосьцю,
Равеш мядзьведзем у кляпцэ.
Калі ж зусім прыдушыць млоснасьць,
Душа заенчыць, захірчыць -
Вядзі каханку сваёй мосьці -
Каб адзіноту спапяліць!
03.06.17.
Не прадчуваецца нічога;
Ці я душой так аглушэў,
Ці стаў бліжэй да Пана Бога,
Ці каля людства падужэў?
Не прадчуваецца благога
І дабрыні голас сьцішэў,
Адну жыцьцё дае дарогу,
Дзе зноў сустрэну ўсё яшчэ.
-03.06.17.
Ад немаўленства маннай кашы
Імгненьні капаюць, цурчаць,
Каб чырвань гліны долі нашай
Муром цагляным збудаваць.
Доля адна ірвецца гмахам,
На небе воблакі шкрабе,
Доля другая глінай мякне,
Па шляху колавым паўзе.
-03.06.17.
Вецер дзьме ды дзьме, як быццам звар’яцелы.
А мне выйсьці з дома ўтульнага так моцна закарцела.
Вонкі як, ну як наважыцца пайсьці?
Але месца знойдзецца для подзвіга у жыцьці…
Красавіцкаю чаканай паравінай
Сёлета гулялі ў сьнежкі, слізгалі па льдзінах
Дзеці, ды плялі вяночкі з дзьмухаўцоў
I каралі з іх рабілі для снегавікоў.
У траўні лёг на квеценьню пакрыты сад
Святло падае ніцма
як толькі можа падаць
зніч атручаны каханнем
Святло праз шкло
працінае вочы дзідай
так, як інквізітар ахвяру
святло лашчыцца
азыраватай мызай коткі
што палюе на зніч
Святло цьміцца-віруе
у рондалі на фаерцы
без агню
Агонь – гэта зніч
Які падае ніцма з
атручаных каханнем
далоняў Праметэя.
Агонь – гэта дзіда
якой інквізітар
працінае не да смерці
ахвяру
Агонь – гэта котка
адвярэдзяць раны…
час міне…
чэрвеньскім світанкам
завітае ў сне
тая што туманам
у нябыт сышла
прывідам няісным
промнем
між
пачвар
спарахнелым ззяннем
у вачах святых
тая што як дэман
дымам глушыць крык
каб не енчыў болей
каб трымаў свой крыж
бо няма з ёй волі
замест кветак глыж
бо няма з ёй смерці
труны скрыні сноў
ад яе ня збегчы
хоць ты сам той Болт
што за два тры крокі
"Я мінулае ў рукі бяру"
Я мінулае ў рукі бяру
Пажаўцеўшае фота з альбома
Першы клас,тут у школу іду
Тут я з маці,стаю каля дома
За спіною цвіце стары сад
Ападаюць пялесткі белыя
Прыйдзе восень,настане час
Пакаштую антонаўку спелую
Хоць няма таго саду даўно
Малады на тым месцы квітнее
Успамінаю яго усе адно
Свежы вецер у твар мне вее
"Заўвага карьерысту"
Навошта гэта мітусня
Куды спяшаем?
Жыцьце адно а мы бяжым
Бяжым,не заўважаем
Забылі пах духмяны хлеба
Глядзім у дол а не на неба
Не бачым кветак і травы
Усе у нас неяк дагары..
У думках праца і карьера
І мы ля нейкага барьера
Разбег,скачок,бяжым спяшаем
Як час ідзе не заўважаем
Дамоў прыходзім,перакусім
Босх жахлівае пекла стварае,
Каб не жыць у ім зараз і потым,
Каб пакінуць яго... Назірае
За прамоўцам адным крываротым.
І малюе яго як пачвару,
Што смяецца з ахвяраў уласных...
На палотнах стварае не мару,
А грахі ўсіх злачынцаў, няшчасных.
Сумна бачыць, як д'ябал з'ядае
Іх птушынай драпежніцкай дзюбай
І патрэбу пад тронам спраўляе,
Як сваю, чалавечую - згубай.
Дзе адчаю канец і пакутам?
Упаў на залу непраглядны змрок.
Так на планету падае зацьменне.
Авацыя, узняўшы слых і зрок,
Скацілася, што горнае каменне,
Ды сціхнула, нібы ўюрок у жмені.
Рассунуліся полагі заслон,
Як перад Маісеем хвалі мора
Чырвонага, і шлях цераз пілон
Вёў погляды да сціслага прастору
Ў парадныя пакоі Эльсінора.
На троне Клаўдзій дыхаў часнаком,
Хаваўшы печаю ў карункі фрэза,
Якая да гартані цішаком
Не злучыцца ўсім мірам у пацерах нам,
Не з’яднацца ў малітве грувасткай,
Бо не знае авечка, заходзячы ў храм,
Стане ежай яна альбо паствай.
Але выгадна ўсім, каб малітва была,
Ці якісьці намёк на згрызоту.
А карысці ад нас, як смятанкі з казла,
Дый прыбыткаў, што грошай з балота.
Вельмі цяжка зрабіць прагавітасць радзей,
Устрымацца сумленна ад рэнты,
I ляціць ненасытнае з нашых грудзей:
Я прадчуваў, што ў холадзе прыйду,
Згублю мацунак долі валацужнай,
I страт неверагодных чараду
Сустрэча сцішыць. У зімовай сцюжы
Ёсць нешта першабытнае… Амаль
Пасуе мой характар снегападу,
Як ломанай маланкі вертыкаль
Перасякае рысу далягляду.
Я пэўны быў, што ў снежаньскай тузе
Прывалаку разбухлыя кішэні,
З якіх павыпадаюць па чарзе
Набытыя ў ліхтугах спусташэнні.
Муляючыся, месяц цішаком
– Не сварыся, матухна, матухна-ігумення,
Не крычы на дзеўчыну, не няслаў дурной.
Лепей прыгалуб мяне, шчыра адмалі мяне,
Бо на твары – слёзачкі, а на сэрцы – гной.
Як пагасла сонейка, як заззялі зорачкі,
Княжыч-Месяц новенькі ў неба выступаў,
I наўстрэч да Княжыча я ляцела з горачкі,
Бегла, неразумная, што бруя са скал.
Ты не лайся, матухна, матухна сярдзітая,
"Бабулька"
Адзета неяк старамодна
Кіек,сагнутая спіна
Ідзе паволі,асцярожна
Відаць не з гораду яна
Ніхто яе не сустракае
Адна ідзе,адпачывае
Чуць абапрэцца аб кіечак
З усмешкай штосьці разглядае..
Жыцьце яе не шкадавала
Твар у маршчынках,іх не мала
І толькі позірк малады
Скрадае старасьці гады
Сівыя валасы з пад хусткі
Маленькі клуначак у руцэ
Горька судьба поэтов всех племён;
Тяжеле всех судьба казнит Россию.
В.К. Кюхельбекер
Паэтаў нішчыць лёс ва ўсіх плямён;
Цяжэй за іншых лёс ірве Расію,
Што багну, над якой расце паслён,
I рэй вядуць рабунак ды насілле.
Расійскіх вершатворцаў чарадой
Паіла літасць з неабдымнай чашы,
Заліўшы ў рот свінцовы сырадой,
Зачэрпаны з гулагаўскай парашы.
Ля возера з таемнай назвай Чад
Боль у сэрдцы назаўсёды застанецца,
Цяжар у душу каменём кладзецца,
Свой крыж на плечы прыняла,
С табою разам памерла і я …
Старые знімкі, чорна-белы колер.
Чужыя лёсы. Святы, гонар.
Няма імён, засталісь твары,
Людскія пажаданні, мары.
"Спрэчнік"
Стаў чырвоны,ціск падняўся
І даказвае свае
Хто такі?Адкуль узяўся
Толькі праўда ў яго!
Распаліўся,няма спасу
І крычыць ен час ад часу
Рве кашулю на грудзях
Толькі гузікі ляцяць
Ен і доктар медыцыны
Кандыдат усіх навук
Не хапае ў роце сліны
Мо абыдзецца бяз рук?
Перакруціць,не дакажаш
І праблем сабе дабавіш
Так бывае іншы раз
Не паддамся
Я назауседы маладым
Тут застануся у думках
Не скораць сталыя гады
Быцця майго падмуркау
Не дам тут голасу сталець
Нязграбнасці у паходцы
Буду смяяцца і шалець
Бы дзяучукі ды хлопцы
І не патухне у вачах
Агонь вясны хлапечы
Бы не сказалі” ен зачах”
Знайду патрэбу у нечым
У нешта выльецца маіх
Гадоу цяжкіх падзяка
Хачу пачуць не раз услых
За учынкі усе –адзнакі
Жыві, мой чмель!
Не прусакі казычуць вушы,
Жывуць у душы маёй чмялі,
Жывуць бязвідна і бязгучна
Ёй носяць нектар залаты,
Акацый сцелячы абрусы,
Ад гронкаў белы мёд ліюць,
А ён, нібыта з казкі рускай,
Цячэ паўз рот на бараду,
Прыносяць шчырыя вітаньні,
Дзявочу прыязьнь й лагаду,
Але ж, на ложаку світальным
Яны не лашчаць ні адну.
Вялікі сьвет - ва ўсе бакі!
Ляцяць з душы па ім чмялі…
|