Лепшыя класікі
Усяго галасоў: 2782. Сярэдняя: 4.10
Усяго галасоў: 2366. Сярэдняя: 4.47
Усяго галасоў: 2451. Сярэдняя: 4.16
Усяго галасоў: 1745. Сярэдняя: 4.37
Усяго галасоў: 1543. Сярэдняя: 4.64
Усяго галасоў: 1562. Сярэдняя: 4.40
Усяго галасоў: 1513. Сярэдняя: 4.50
Усяго галасоў: 1299. Сярэдняя: 4.33
Усяго галасоў: 1163. Сярэдняя: 4.69
Усяго галасоў: 1183. Сярэдняя: 4.40
Наш банэр
Код банэра
|
|
Дакучлівая думка i крок у левы бок.
Салодкага ласунка паспрабаваць не змог.
Мілая страшылка. Паўзмрок і цяжкі рок.
Вопыт ці памылка? Не ўздоўж, а папярок.
Сяброўкі размалёўкі. На вейках пыл дарог.
Стромкія пагоркі. З трускаўкамi пірог.
Усё жыццё змагаўся расшпіліць ланцужок.
Сышоў, не развітаўся. Амаль што перамог.
Склалася мазаіка. Ад лёсу не ўцёк.
З каханай у вальгале папівае сок.
На дне чужога мора
даўно ляжыць каўчэг.
Ператварыўся ў сорам
схаваны ад вачэй.
Цягучае чаканне,
ні гонару ні сіл.
Забараніў каханне
жахлівы кракадзіл.
Калючыя каралы
злуюцца на гольфстрым.
Прадажныя русалы
асквернiлi Крым.
Хутчэй бы тое лета!
Спрыяльны рух планет
I ў ранішнiх газетах
за кратамі партрэт.
*асквернiлi = апаганілі
Бацькоўская хата, бацькоўская хата!
Гляджу я на вокны твае вінавата.
Шапчу: «Прывітанне!» драўляненькай браме
І - боль, нібы, сэрца праткнулі нажамі.
Усё тут жывое, а сум з цішынёю
Агортвае постаць маю з галавою,
Ляцяць успаміны, як з выраю птушкі,
Дзе - тата, матуля, сынок і дачушкі.
Бацькоўская хата, бацькоўская хата!
Калісьці жылі тут матуля і тата,
Як пахне рапс! Такога паху
Вы не адчуеце нідзе!
Нябачны госць, падобны птаху…
Так Беларусь мая цвіце!
Мядовы водар пьюць нябёсы
Лясы, пагоркі, і абшар…
Як у часы, дзе бацька босы
Лятаў за думкамі да мар.
Як пахне рапс! Жаўцяць прасторы!
Бзыкочуць пчолкі - свята ў іх!
І я плыву па жоўтым моры,
Няктару выпіўшы келіх.
Смяецца сонейка, аблокі
Таксама водар гэты пьюць,
Васількі - ля пшаніцы,
Васількі - ля ячменю.
Іх насенне раскідаў
Хтосьці зверху са жмені.
Яны колер свой сіні
Пазбіралі з Сусвету,
З рэк, азёрнае плыні,
Сметанковага лета.
Іх жытнёвае поле
На арэлях гайдала.
Сонца летнім прыволлем
З вышыні іх вітала.
Васількі называюць
Беларусы валошкай.
З іх вяночкі пускаюць
Плыць купалаўскай ночкай.
Яны з лёсам зрасліся
Зэльвеншчыне
Край мой сінявокі! Родныя мясціны!
Елачкі на ўзлеску, сырамятны пах.
Вецярок лагодны гойдае прасціны
Жыта і пшаніцы…Як прыгожа! Ах!
Не акінуць вокам велічы прастораў!
Сцежачка да лесу ўецца ланцужком,
Сонейка гуляе ў хованкі з чаборам,
Хутка з чорнай хмары грымне басам гром.
Бор да боку туліць малады сасоннік,
Дождж вось-вось пачнецца, змые лета пыл,
Зэльвеншчыне
Край мой сінявокі! Родныя мясціны!
Елачкі на ўзлеску, сырамятны пах.
Вецярок лагодны гойдае прасціны
Жыта і пшаніцы…Як прыгожа! Ах!
Не акінуць вокам велічы прастораў!
Сцежачка да лесу ўецца ланцужком,
Сонейка гуляе ў хованкі з чаборам,
Хутка з чорнай хмары грымне басам гром.
Бор да боку туліць малады сасоннік,
Дождж вось-вось пачнецца, змые лета пыл,
Хата родненькая, кветкі,
А на лавачцы - бацькі.
І ласкавы голас: «Дзеткі!»
Позір мамы трапяткі…
І, хвалюючыся, тата
Са шчакі змахнуў слязу
(зрок падводзіць, не багата
бачыць летнюю красу)
А калісьці быў, як сокал,
Прыгажэйшы, чым Дэлон.
У сацспаборніцтвах высока
Ён лятаў працаўніком.
Час ідзе, бацькі старэюць,
Ліпа - стрэхаю ў двары,
Ля калодзежа - балея
- А ці ведаеш ты, што такое вайна?
- Я таксама не ведаю, дружа!
Только помню бабульку, якая адна
Пяць дзяцей падымала без мужа.
Тая бабка была маці мамы маёй.
Мужа-бацьку на фронце забілі,
І жыццё ёй цягнуць давялося адной
За дваіх - Васіля і Марылю.
А ці ведаеш ты, як дачушкі праз плач
Бацьку клікалі, верачы ў цуды,
Як трывожна крычаў сярод ночы крумкач,
Наганяючы страху пакуты?
Дзеткам
Мы жывем у Беларусі!
Побач з намі сябрукі -
Мішы, Пеці і Марусі -
Землякі і сваякі…
Ёсць прыгожая ў нас мова -
Беларуская, свая!
Беражы абавязкова!
З ёй народ мы і сям’я.
Дзеткам
Што такое час жніва?
Хлеб у вёсцы - галава!
А каб ён на стол папаў
Трэба, каб хтось жыта зжаў,
Каласы абмалаціў,
Звёз на ток ды пасушыў,
Каб муку змалоў з зярняткаў,
Замясіў і спёк нам гладкі
Ды пахучы каравай...
Хлеб яго ты называй!
З ім, браток, заўжды ямчэй!
Падрасцеш і ты хутчэй,
Калі хлеба ёсць кавалак,
Да яго цыбуля, сала...
Нашы продкі з ім дужэлі,
Дзеткам
Што такое час жніва?
Хлеб у вёсцы - галава!
А каб ён на стол папаў
Трэба, каб хтось жыта зжаў,
Каласы абмалаціў,
Звёз на ток ды пасушыў,
Каб муку змалоў з зярняткаў,
Замясіў і спёк нам гладкі
Ды пахучы каравай...
Хлеб яго ты называй!
З ім, браток, заўжды ямчэй!
Падрасцеш і ты хутчэй,
Калі хлеба ёсць кавалак,
Да яго цыбуля, сала...
Нашы продкі з ім дужэлі,
(байка)
Дзед на сайт знаёмств папаў-
Вось дык і палітра!
І не думаў, не чакаў,
(Усміхнуўся хітра)
Што такое цуда ёсць -
Прапановы «кавы»…
І, што ён жаданы госць
У прыгожай Павы.
У люстэрка паглядзеў,
Згладзіў валасіны,
Зыркнуў позіркам, як леў:
- Вось дык і часіны!
Піша Паве смс,
Добра, што не бачна,
Яго выдуманы фэйс
Так махлюе смачна.
Ён на картачцы чужой -
Хлопец зухаваты
Я зноў прыйшла да той вясны,
Дзе так даўно рунелі ўсходы,
Дзе вільгаць свежай баразны
Прымала ў жмені жыта роды,
Дзе беразняк аплакваў век
Лязом падкошанай бярозкі,
Дзе з кожнай хаткі чалавек
Журчэў крынічкай рэчкі-вёскі.
Я зноў прыйшла, куды здаўна
Мяне вяла сцяжынка лёсу,
Да скірдаў тых, што ля гумна
Складалі з сушаных пакосаў,
Да тых квяцістых рушнікоў,
(Маёй любай Зэльвеншчыне і вёсцы Залацеева)
На ўскрайку сяла,
Дзе бяроза расла,
А з палеткаў шумела пшаніца,
Пад напеў салаўя
Нарадзілася я,
У кутку, што з дзяцінства мне сніцца.
Там хлявы да хацінаў
Туліліся ў дождж,
А над гаем цвілі бліскавіцы…
Там абапал дарог
Рос рамонак і хвошч
І лясок называлі «Крыніцы».
Там Зяльвянка рака
Між ракітаў цякла,
Неяк раз у водпуск летам
Зяць прыехаў да суседа.
Скончыў тры ён інстытуты,
Меў пузенік трошкі ўздуты,
На пасадзе кіраваў…
Кім і дзе? - Нам не казаў.
А сусед зяцьком хваліўся
(З яго ж Маняй ажаніўся!)
- Так умее усё рабіць,
Нават Марту падаіць!
Мартай звалася карова,
Пас яе пастух мясцовы.
Не давалася даіцца
Хлопцам, толькі маладзіцам.
Малака давала многа,
На мужчын круціла рогам.
Усіх земля змясціць не можа.
У небе тысячы ракет.
Я пачынаю падарожжа
ў край за трыДзевяць планет.
Хай іншыя зоркі і сцягі,
ўлады не мае змрок.
Графіці, Мадыльяні!
Уецца шчасця празрысты дымок.
Сэрца цікае як гадзіннік.
Няпроста ствараць міражы.
Ты больш не глядач, а ўдзельнік.
І ў тэмпе медальным бяжыш.
Мы маем страхі. Але ты..
з адвагай робіш, што павінна.
Неверагодная заўжды!
Цябе кахае ўся краіна!
Ты та, з каго ўсё пачалось.
Тваё імя ў кожным сэрцы.
Хістаецца вусаты лось.
Павінны хутка мы сустрэцца.
Зарастаюць у вёсцы дарогі,
Бо не ходзяць па іх болей ногі,
Бо не бегаюць ножкі малыя…
Былі родныя — сталі чужыя.
Зарастаюць у вёсцы дарогі.
Заімшэлі ў хатах парогі.
…Цішыня наваколле люляе,
Вецер сум на галінках гайдае.
Вялікія прыгоды з свабоды пачынаюцца.
Без ціску кветкі раніцай самі прачынаюцца.
Толькі вось ўрадам межы падабаюцца.
І там, дзе быў мой любы дом - чысціня і “задніца”.
Два гады на клопаты, здаецца, мы свабодныя…
Без маміных смаколiкаў трошачкі галодныя.
Працуем над праектамі, але пакуль бяздомныя.
Здаецца, мы шчаслівыя, і больше не памяркоуныя.
З тваім каханнем да ўсяго
ӯсю прыгажосць зямную бачыш.
Твая бабуля з Пікасо
піла кальвадос няйначай.
В ктору сам сэбэ взев залупыв
І мы гонім ліш гонды пыньків!
Ібо хулі шэ шчас мне рабіць.
От узяв собі пару сандаль
І влагав ва в, ха, пастк.
Мы ны вэльмы на злата ядкы.
Нам бы тількы якы барсучкы,
Шоб зробылы хотя бы-к пынькы,
Шо стоеть но в хлыві зь.
Бо прыпэр наконец-то Васыль
Всэ, шо скынув колыся в швагрів.
Ібо ж можня і кармы своі
Враз взвалыты другым.
То вмыІш когось вжэ!
Слушаем Тарівердіева.
Слушаем Фрэнсіса Гойю.
Шоб оно гойіты раны Діева,
Шо во сыдыть но гондэ.
Шо шэ робы бо нам,
Еслі погода ходкая.
Еслі но сій гурочкы
Да кашку вкыдувай.
Есця в Москві колхознічкы,
Ох, да ядкыя пак!
Гондэ во тракторочкамы
Крэмнюв святых выкопалы.
Скажэ хтось надто прыткый:
Шо то ты, пан, шолотыш?!
Да мы іх зары во гынды во
У лёсу на мяне разлік.
Ваш недавер мяне злуе.
Бо я абраны, я не жулік.
Я першы ў гэтай галіне.
Навошта вам мяне мяняць?
Няўжо цікава ўсё з спачатку?
Давайце лепш суіснаваць.
Забудзьце вашу кандыдатку!
Знікае сэкс і рок н рол.
Мы не гуляем больш у футбол.
Зачынен нават наш касцёл!
Стаіць міліцыя вакол.
Чаго ты, Саша, не сышоў?
Ты ж любіш сэкс і рок н рол.
***
Укараніўся лук на матчынай зямлі.
Ў ста футрах дзед не адчувае рэчы.
Прасілі яго ў вочы: ухадзі.
Aле па добраму не сыдзе ён дарэчы.
Ён выдае сябе не за таго,
дзьме шчокі - сам жа пустазелле.
З такой культурай мы пазбавімся ўсяго,
калі не знойдзем ад яго прадухілення.
Знікла ўсмешка на твары.
Вакол не празрысты блакіт.
Радзiма мая на вулкане.
Зваротны адлік бяжыт.
Цукровая вата у мінулым.
Нясмачная з крана вада.
Шалёная наменклатура.
Навошта вам тая вайна?
Мая дзяржава лепшая.
Няма нічога лішняга.
Кіруюць людзі мужныя,
за кратамі няслушныя.
Прынёс я клятву вернасці
і вызначаю здраднікаў.
Усіх тых з апазіцыі
караць няма складанасцi.
У лютым дадуць прэмію.
Шкада, што кошты выраслі.
Агідная амерыка
“сюрпрызы за сюрпрызамi”.
чаго толькі не пачуеш
праз прыгожанькія
прылады ў вушах
якія кожную раніцу
тарпедуюць паўсонны анклаў
на колах
пад назвай
«грамадскі транспарт»
ды што заўгодна
што толькі душа пажадае
і новыя тропы не сваёй мовы
і аркестр віхуроў
пазаземных галактык
і аб'ёмныя гукі
вакол галавы-носу-пальца
і сеанс
аўтаномна-сэнсарна-мерыдыянальнай рэакцыі
пачуеш
як лямантуе завуголле
вялікага горада
тугі гарсэт працоўнага дня
і ноччу
не адпускае яе
ён падкрадаецца да ложка
на дыбачках даўгіх матузоў
ублытваецца
ў раскудлачаныя яе валасы
пасамкамі месяцовых думак
фастрыгаю дзённых размоў
уплятаецца
ў стужкі сноў
у перавязь сцішаных эмоцый
абрыўкамі гоману
электрычнага павуцення
і вяжа
вяжа
вузлы-вузельчыкі
каб не спазнілася яна
а палове на шостую
зацягнуць яго
зноўку
Плябей улады ў стократ
любей, чым арыстакрат.
The Sound of Silence (Гук цішыні) - Simon and Garfunkel
Здароў, цемра, сябра мой!
Хачу пагаманіць з табой.
Прадчуванне, што ты ідзеш
І насенне сваё нясеш,
Пакідая яго ў межах маіх сноў
рэштай слоў
Бы гук у цішы.
У трывозе сваіх сноў
Я адзін заўжды ішоў.
Цесных вулак маркотны гук,
У зіхценні ліхтарняў брук,
Толькі я падыйду да граніцы,
Сэрцу лёгка, віруе душа.
Духмяны водар паветра і чысты,
Як сама мая маці зямля.
На вялізных блакітных прасторах,
Нібы у хвалях расце даўгунец.
І ледзь чутны ўлоўлены шорах,
Выдае свой бубеньчык- званец.
Каласы збажыны роднай нівы,
З васількамі як вочы мае.
Прытулюся да роднай Радзімы,
Як матуля туліла мяне.
Большай радасці не адчуваю,
Не толькі калі баран ты,
твой шлях - у калабаранты.
Курлыкаюць у вышыннях журавы,
Спяшаюцца ў далёкую дарогу.
Яе падкажуць ім знаёмыя вятры,
І ў спадарожы мабыць дапамогуць.
Ля мохавых збіраюцца балот,
Важак сваю ахоўвывае стаю.
Нялёгкі іх чакае пералёт,
Таму курлычуць гучна са слязамі.
Жыве легенда ў памяці славян,
Калі іх прашчуры пакутвалі ад набегаў.
Іх захапіць рашыў татарскі хан,
І знішчыць гордых хлебаробаў.
Сяджу паніклы галавою,
Дзе думкі ў вышыні ляцяць.
Чаго - чаго, але настрою,
У гэтый час мне не відаць.
Калі я быў такі як дзеці,
Ўсё ляцела між вушэй.
І слухаць шэпт Бацькоў навукі,
Нібыта бачыць міражэй.
І вось з'явіўся час адплаты,
Дзеці паўсталі на крыло...
Гляджу, што сам я вінаваты.
І ад душы ўсё адлягло...
На парэштках разбуранай хаты,
На цагліне старэнькае печы
Сядзіць ціxa маленькі, кудлаты
Дамавік. I глядзіць у пустэчу.
Не варушыцца ён і не плача,
Ён тут жыý ужо больш за стагоддзе:
Сон адказна ахоýваý дзіцячы,
Страxі розных гатункаý адводзіý.
Дамавік да вясны рыхтаваýся:
На акне выгадоýваý цыбулю,
Каля печы ýвесь дзень прыбіраýся,
Прасаваý веснавую кашулю.
Ён прачнуýся ад выбухаý страшных,
Цябе кахаю я вышэй за зоры,
Мацней за моры, што руйнуюць горы,
Пяшчотней за вясновы цёплы дзень.
І тое – словы, але поўны я надзей,
Што іх не толькі сэнс, а сэрцам адчуванне
з тваёй душою й розумам ва ўнісон і грае, і спявае.
І я малю жыцця майму к табе каханню,
на імгненне большага за час неспадзявання,
як вечнасць ахіне бясконцы цень.
Калі ўжо ўсё зробішь,
Калі супакоі...
То цені з зацення...
Прыйдуць за табой.
Ня трэба змагацца...
З тым лёсам як жыў,
А трэба аддацца...
Ў цянях супраціў...
Ужо ў Свеце неспакой,
Калі хаўрус, вайною дыша.
Трымай адвагу Беларус...
Вайна нам, усё не спіша.
Узглянь на неба, на зямлю -
Яна яшчэ жывая,
А тутка побач за мяжой -
Амаль усё палае...
Нашто Краіну нам паліць?
Сваю, альбо чужую...
Няўжо з павагай нельга жыць?
Зямлю ня мець другую...
03.07.2022г
Жыццё - то капрыз, то сюрпрыз. Сумненняў - гадзіны, імгненні - на біс. Хтось геній учора, а сёння абрыс, накрэйданы белым скрозь цела, што ўніз зляцела з Эльбрусавых шпіляў, як прыз для тых, хто за спінай яго йшоў, як ліс.
У час мяцежны, пераломны,
Калі ў хлусні са злом хаўрус,
Аддана, шчыра і нястомна
Малюся я за Беларусь.
За Беларусь, дзе кожны трэці
Ахвярай быў у час вайны,
Дзе ваявалі нават дзеці,
Сівелі, быццам палыны.
За Беларусь, дзе хлеб надзённы
Нялёгкай працаю даецца,
Дзе сейбіт кожнаю вясною
На ўсходы зноўку спадзяецца.
За Беларусь, адкуль у вырай,
Буслы самотна адлятаюць,
***
Я цябе, мой сынок, прыгарну,
Прыкажу (папрашу як крывінкі):
- Ты не пойдзеш, сынок, на вайну!
Не, не зробіш ліхое памылкі!
Ты не будзеш забойцам, крый Бог,
І не станешся мясам арматным.
Не вучыла цябе, далібог,
Каб ты рушыў са зброяй на брата.
Кожны дзень ўсіх святых я малю,
(Я з малітвы свой дзень зачынаю),
Каб не йшоў мой сынок на вайну,
Я цябе, Божа мой, заклінаю!
Гуляла зранку сонца-конь,
Расквечвала нябёсы.
Па грыве, нібыта агонь,
Сцякалі іскры-росы.
Свяціліся яны наўздзіў
У травах і ў кветках,
А з ночы квет чароўны цвіў
У вогненных падсветках.
Рука цягнулася к яму,
Каб выдзеці з карэннем.
Валодаць скарбам аднаму
Было амаль трызненнем.
Да шчасця быў мо толькі крок
Ці нейкае імгненне,
Ды вось мільгнуў прывід здалёк–
І знікла азарэнне.
Калі ўжо і нагнём сябра,
дык толькі для яго ж дабра.
Што Радзімай клічам мы?
Нашы вуліцы, дамы,
шапаценне ліпаў улетку,
стогн завей сярод зімы.
Нашы нівы, сенажаці
як Радзімай не назваці?
Як аб родненькай старонцы
песні ў святы не спяваці?
Беларусь - наша Радзіма,
і на ўвесь яе прасцяг
Хай лунае наш адзіны
бел-чырвона-белы сцяг!
Ад цябе мілагучная мова - сіпення праклёнам,
у якім і звычайныя словы - атрута хлусні.
Ты аднойчы сказаў, што тут часам не да законаў.
І за здзек над народам згарыш у пякельным агні.
Ты хацеў так застацца ў памяці добранькім Бацькам,
ажно перастараўся, паўсюль нарабіўшы сірот.
Тут жалобныя фота стаяць не ў адной ужо хаце.
Табе слёз нашых дзетак, павер, не даруе народ.
Гігін, Дзермант і Пятроўскі
бягуць напераганкі
на вакзал, бо на маскоўскі
хутка скончацца квіткі,
натоўп будзе ў файе,
тлум і вэрхал, штурханіна...
Пуцін жа зямлю дае,
вось такі ВВ гасцінны.
Нельга, нельга не паспець!
Бо пакінуць бакавыя
ля WC. Там едзь, не едзь,
а прыедзем ледзь жывыя.
Потым ва Уладзівасток
ехаць гэткім жа макарам.
За паездку згубім сок,
рады не дамо гектарам
нашай роднае зямлі,
Шлях на радзіму зусім не цяжкі.
Рэчы пакуйце ў валізкі, мяшкі,
вяжыце ў транспартныя пакеты
і на святло "рускага свету"
ляціце, ляціце, нібы матылі.
На адну сёмую цвердзі Зямлі,
дзе балалайка, бярозкі, мядзведзі,
ракеты, хакей і газавы вентыль.
У краіну, з якою вы хочаце зліцца,
каторая ў марах вільготных вам сніцца.
Нашто сабе доўжыце беды, пакуты?
Ніхто не трымае, няма на вас путаў.
Раз у Следчым камітэце
знайшлі геяў у кабінеце.
Не прайдуць! - міністр кажа -
АМАП кожнага павяжа!..
Разабраліся з геЯмі,
Разагналі ўсіх кіямі.
Раптам чуюць: дзесь на хаце
Слава ладзіць свінгер-паці.
Там гарэзяць, паляць, п'юць,
Усе бяруць і ўсім даюць.
Рота сувязі па ліку -
для надзейнасці паклікаць
трэба САХРа ўзвод ці два,
бо сумуе ўжо братва.
БТР і аўтазакі,
і службовыя сабакі
Лепшыя з вершаў - ерэтыкі -
пойдуць на вогнішча з лёгкай рукі.
Горшыя - зноў у падручнікі трапяць,
каб вострым словам мозг школьніка драпаць.
***
Чуй, салдат, плача ў полі жаўрук –
Ад нялюдскай нячуласці плача.
Бач, патрушчаны гнёзды і крук
Над парэшткамі ўецца – лядачы.
Чуй, салдат, праз цябе ж яго плач…
Ты – не кат?
Як так сталася?
Зрэшты,
Ты пайшоў на бяззбройных нахрап,
На шпіталі кіруеш ракеты.
Стой, салдат, не страляй, горкі лёс --
Ты рыхтуеш унукам нядолю!
Гэта ж брат твой, сястра, усур’ёз!
Ўскрылі могілкі ля храма,
На сметнік чуць не адвязлі.
Але ня ў гэтым драма,
А ў тым, нябожчык не зудзі...
Калі касцёл тут будавалі,
Сваю капейку кожны нёс,
Каб прах яго, пад сцену клалі,
Жыццё пражыў, а тут ўваскрос...
Зямля святая ля касцёла,
Для мноства вернікаў туга.
Скласці ахвяру, што да дому,
Вядзе самотная нага...
Каб плітку класці...
На мейсцы захавання тых,
Здзейснілася мара дзяцінства,
стаю на краі зямлі…
Так і ёсць: за беражком ‒
зорны россып у неабсяжнай прасторы,
там ‒ незямной чысціні святло,
да якога мы так імкнуліся патрапіць,
пэўна, далей ад хлусні дарослых.
«Краю зямлі не існуе»
сцвярджалі некаторыя з іх.
Цяпер я ведаю, яны не хлусілі.
Яны паўтаралі тое, чаму іх навучылі тыя,
хто іх навучыў
хлусіць.
Навучылі…
Не ўсіх, кім вабяць тэлеэкраны,
хацелася б прыкладаць да раны.
Бабулю Альбіну,
Ў начоўках цяглі...
Праз вёску па бруку,
Каб быў я ў міры...
Тут баба Ганна,
Лінула вады,
Каб я абходзіў,
Ў жыцці ўсе куты.
Тут вёска гуляла,
Вяселлем жыла...
Знайсці зараз гэта,
То жыць нездарма...
Ён доўга блукае па Траецкай гары.
Шукае каханую.
Недзе за спінаю скаліцца Хлусаў мост ,
а тут, на сціхлай вуліцы,
залітай рассеяным святлом ліхтароў,
ён углядаецца наперад…
прыглядаецца да бруку…
Бліскучае каменне,
нібыта ільсняны кот,
дурэе,
ловіць кіпцюрамі
спалоханыя кроплі дажджу
і думае, што гэта жывыя істоткі.
Кроплі скачуць паўсюль:
па дахах, па адлівах,
каля ног.
…А калісьці
Станькі тут Радзіма мая.
Адтуль Род матулі, адгэтуль і я.
У дзедавай хаце купалі мяне.
Прапаў ён без вестак у Святовай вайне.
Бабуля Браніслава трымала сям'ю,
Каб роднай дзяціне ня быцца у жуду.
Каб погляд на Свет, светлым вобразам быў...
Каб Татка не ў мроях, а разам тут жыў...
Ён доўга блукае па Траецкай гары.
Шукае каханую.
Недзе за спінаю скаліцца Хлусаў мост ,
а тут, на сціхлай вуліцы,
залітай рассеяным святлом ліхтароў,
ён углядаецца наперад…
прыглядаецца да бруку…
Бліскучае каменне,
нібыта ільсняны кот,
дурэе,
ловіць кіпцюрамі
спалоханыя кроплі дажджу
і думае, што гэта жывыя істоткі.
Кроплі скачуць паўсюль:
па дахах, па адлівах,
каля ног.
Паспяваючы
за ўпэўненым крокам Сучаснасці,
не спазніся
пачуць,
аб чым вядуць гутарку
цені жанок ля плятня,
пакуль яго спарахнелыя рэшткі
не аддалі на забыццё;
зачэрпнуць
чысты водбліск зорак,
пакуль калодзеж,
у якім пакідаюць яны на досвітку
прывітанне чалавеку,
не паспела атруціць
чалавечая паспешлівасць;
пакуль не прымусілі сціхнуць навуку
Ёсць і такія, хто без ста грам
сябе здымае для Інстаграм.
Год мінуў, як князёўна ў палоне.
І ня вызваліць хто яе…
А ці ёсьць на зямлі каханьне?
А ці рыцар на сьвеце ёсьць?!
«Ма-ма-ма-ма…» –
Дапамогі князёўна шукала.
«Князь чужы, не пазнаць!»
Выкуп коштам палаца
Давядзецца бацькам зьбіраць.
Казка новая пачалася
(Тая, першая, з сумным канцом!).
Раптам князь ажаніўся з другой.
І калі ён пасьпеў закахацца –
У няволі, пад грукат вайны,
Начоўкі пустыя,
Ў вароўні стаяць.
Дзіўлюся малы я,
Чаму не абраць?
Дождж, як патоп,
З неба лье ўсё і лье...
На выган, за хлевам,
Акіян - Мора ўстае...
Бяру своі я човен,
І хутка туды.
Дзе мора ў мроях,
Ды бачна вады.
Кідаю пад бераг,
Па саднік бягу.
Бабуля хлеб спекла,
Стаіць ў куту...
А мо качаргу?
Знянацку азяць.
Бо мора ліхое,
Каб якар кідаць...
Узяўшы ўсе рэчы,
Цягну да чаўна.
Аднойчы з дзядулей,
Размову трымаў.
Чаму коні ў путах?
Каб конь не скакаў...
Не, мой даражэнькі,
Дзядусь адказаў.
То путы да Волі,
Каб ні хто ні стрымаў...
Нашле травень бліскавіцы,
Неба шэрае ад хмар,
Нашле сум душой нудзіцца
Ды й Айчыну ўспамінаць.
Прадчуваньням няма веры,
Сон прароцкій адхіну,
У сьвітальный ранак белы
На бацькоўскі мур з'яўлюсь.
Там калісь жыцьцё буяла,
Там бацькі мае жылі,
Гуртом мы расьлі па-малу:
Упяцёх дзеўкі, тры браты.
Час разьвеяў нас, разгойдаў,
Жаўцець лісьцем раськідаў,
Засталася ў тых падворках
Выпадковыя словы.
А дзень як цень, дажджлівы і змарочны,
Паўзе-паўзе, няма яму канца,
Душа птушыная ўзьлёту кудысь просіць,
Баслаўленьня нейкага ад сьвентага айца.
Мабыць была яна ў нявер'і доўгім,
Блукала цемрадзьдзю без кропелькі сьвятла,
Змаглась у мроях аб шчасьці зямным, поўным,
Якога ань сабе, ань людзям не знайшла
І тло жыцьця, і вечныя пачаткі
Прымаюць спадкаемцы і нясуць,
Сядзіць жабрак,
Ні хто ні кіне...
Палушку, а мо пятак,
Жыццё не згіне...
І вось той,
Каму далі...
Дзьве лепты, сложыць,
Да адзінай...
Каб зноў жыццё,
Было...
Без хмар...
У раі няслі гадзіны...
Паэта - бедны небарака!
Тяжарны думкамі, радкамі іх кладзе,
У сьвет нараждаючы вяліку каку,
У людзей такой памерам не знайдзеш
І проста гэтак рытмуецца радкоў'е,
І лёгка гэтак ладзіцца да вершаў,
Без мазалёў, без шышак гузяковых
У творчасьці такой бязьмежнай.
І мае хто калі такое ,,хобі'',
Не злуйцеся дарэмна на мяне -
Месца яму: быць пудлам агародным,
Варон спалохам і жахам на людзей.
А каханьню сьвет іншы ведам,
Ды нявымоўны словы яго,
Чалавек загрувашчвны целам,
Дзе ж яму разумець салаў'ёў.
Каляінай ідзе ён праторанай
З глыбінь цемрадзі векавечнай,
На якой удавалісь лепш бойкі
За скуру маманта й смак чалавечыны...
Чалавек, бліжняга бойся!
Замахнулась рука з камянём -
Авель падае, Каін-забойца
Наталіў крывасьць братняй крывёй...
А каханьню сьвет іншы ведам,
Утаймуецца дзень, улагодзіцца
І за шарык зямны каўзане,
Зашкрабе дождж па даху, аконіцам,
Да самнамбула ноч прыпаўзе
І з душою яго палагодзіцца,
Штось пашэпча, а штось запяе
І мяне, мо шаноўнага госцейку,
Звабіць зноўку на сьпевы свае
І душа, ім слухмяна, запоўніцца,
Нотны стан зноў нанова саў'е
На дзень новы, на новае сонейка,
На сьвітанак у аконічным шкле.
-19.05.22.
Не ацалець брыгадзе
пры брыгадзіры-гадзе.
Ападаюць пялёсткі
І зьнікаюць як сон,
Быццам квіценя сьлёзы
Ападаюць на дол...
Ды й гэта жыцьцё
Што імгненьне - нядоўга;
Мрой нязваных палон,
Надзей доўгіх хвароба,
Ды й гэты палон -
Не палон, не хвароба,
А нябыту заслон,
Парасон на шлях добры.
Ападаюць пялёсткі
І зьнікаюць як сон,
Быццам квіценя сьлёзы
Ад Айчыны маёй.
-27.04.22.
Ападаюць пялёсткі
І зьнікаюць як сон,
Быццам квіценя сьлёзы
Ападаюць на дол...
Ды й гэта жыцьцё
Што імгненьне - нядоўга;
Мрой нязваных палон,
Надзей доўгіх хвароба,
Ды й гэты палон -
Не палон, не хвароба,
А нябыту заслон,
Парасон на шлях добры.
Ападаюць пялёсткі
І зьнікаюць як сон,
Быццам квіценя сьлёзы
Ад Айчыны маёй.
-27.04.22.
Прыйшла Вясна,
І дыхаць лепей.
Ўсё жыве,
І лес у цвеце.
Пажухлы луг,
Зноў зелянее.
Да сенажаці,
Браць ні хто не смее.
Ў рацэ вада бяжыць,
І рыба там гудзіць.
Каб аднавіць жыццё,
Каб годнае было быццё.
Такое пення птушак у лесе,
Звярыны гоны на ўзлессі.
Ды токі ў глушцоў...
Ня мець вяселлю гэтаму канцоў...
Быў сайт.
Цяпер няма...
Адзнакі гінуць,
Гэта нездарма...
Але хто гэта робіць...
Адкажа ў свой час...
Прыйдзе к нам Воля,
Можа і пры Нас...
Пройдзе рэгата
ўжо й без фрэгата.
Ляжыць між лясамі,
Радзіма мая.
Кленчыць Варажбея,
Ў маім Краі здаўна.
Ля камянёў ходзіць.
У лесе пяе.
Калісь на Купалле,
Папараць - кветку знайдзе.
Там і будуе,
Знянацку, свой стан,
Каб зайграў ёй,
Нябесны Арган.
Каб Веды ад Неба,
На глебу сыйшлі.
Той, хто абярэ іх,
Жыццё ў Раі...
Спыніце гнеў, скажыце злосці :"Годзе!",
Не парушайце мірны рух зямны.
Імкніцеся, каб хоць адно стагоддзе
Еўропа не стагнала ад вайны.
Не трэба ў спрэчках браць у рукі зброю,
Без зброі можна ісціну знайсці.
Я не адзін з маленства песціў мрою
Аб мірным у гармоніі жыцці.
Вядома, што такіх, як мы - мільёны:
Сапраўдных, хто кахаў і дараваў.
Ой, як было бы добра, каб законы
Ляжыць без дыху,
Ахова зіхаціць.
Люстэрка к роту,
Два пальцы, каб дадушыць...
Адвязлі ў празэкторый,
Там яшчэ смяшней,
Знялі даспехі...
Ляжыць і пукае зладзей...
А мо яшчэ жывы ён?
Санітар у анатома моргу паспытаў...
Не, калі газы з роту, гэта добра,
А з заду, гэта крымінал...
Рыхтуй ты чупік,
У зад яго ўвядзём...
А рот маментам - казеінам зклеім.
Бо згоды, рэзаць пуза, не знайдзём.
Залатымі лістамі
Клёны адшумелі
І стаяць з кустамі,
Быццам анямелі.
Ветрык не гайдае
Чыстыя галінкі.
І павук сплятае
Сеткі-павуцінкі.
Быў карабель і няма карабля...
Ці гэта карма? Не, ўсё ж кара, бля!
Монстру Нэптун дэманструе,
як мора ён дэмонструе.
На поўнач ад Менску,
Трыху на ўсход...
Сядзіць варажбея...
Ад Капішч іх Род...
Сядзіць і трывае.
І позіркам б'е
Ўсіх хто ласкае,
Жыццё ў дзірване...
Прыходзе да кругу
Які з камянёў...
Там Руны кідае...
Каб мець Мары сноў...
Што Руны адкажуць,
Каб Веды жылі.
Каб шчасце лілося
Ў родным Краі.
Сядзіць і варожыць,
Трыху прыўстае.
Ёй поўня спаможа
Гуляць па вясне...
Дзе Зоркі так блішчуць.
Няўжо народ такі сляпы,
Што свет, ад цемня не адрозніць.
А мо тыран такі глупы...
Народа зладу ён ня зносіць...
Што ў гора-камандзіра ні падлеглы,
тое абавязкова ўжо палеглы.
Да начальства - чык-чырык,
да падлеглых - роў чы рык.
На то, што нас - раць,
НАТО што? Насраць!
Гэта добра, што нашым (на сёння) мачам
пахваліцца на поўдні ў вайне няма чым.
Дzярму, адзначанаму літарай "зэт",
адзін толькі шлях застаецца - ў клазэт!
Заходняй Дзвіной уладалі...
І з Нёманам разам жылі...
Над Прыпяццю вольна ляталі...
Ў Дняпры пралі мы рушнікі...
Стаяць наші хаты па прывольна.
На роднай, любімай зямлі.
Трымаем свой Шлях мы дастойна,
Каб дзеці і ўнукі жылі.
І рэкі цякуць паміж намі.
Вялікія рэкі ў Краі!
Злучаюць жыццё берагамі,
Каб мы Волю ў сэрцы няслі.
Вялікія наші рачулкі,
Падзяка Вам усім ад душы.
Светлы вобраз роднага да болю тырана
грэе душу не толькі раба-ветэрана.
Часам бачыш і дурачыну,
што не Бог весць якога чыну.
Як хто не даспадобы украм,
дык тут жа ў тых - праблемы з цукрам.
Дзе знайсці тую адзіну...
Якая б ў сэрцы залягла...
Якая погляд твой прымае,
З якою крочыць да канца...
КОД
Покрыва сьнега
схавала
кроплю крыві
ад чужынцаў.
Колеры забароненага сьцяга.
Веліч і боль зямлі.
Сонца праменьнямі абудзіла
кроплю крыві
да жыцьця.
Рана зямлі не загоіцца.
Памяць адновіць шляхі.
ВЫБАР
Пайсьці да канца
ці збочыць.
Памерці
ці жыць далей.
Змагацца –
прыстасавацца,
пакінуць ідэю другім.
Адзіны застаўся сродак.
Пратэст у турме – забастоўка.
Забойства бяз кулі-вяроўкі,
У цемры і цішыні.
Каб быў народ адзін да аднаго,
Каб мелі мы адзін з адным жаданні...
Каб ня глуміўся над скаромным ані хто,
Калі б пылалі б мы адным каханнем...
Сонца на ўзывышшы,
Вецер карак рве...
Каб паўстаць за веды...
На сталым кані...
Дзе дзяды лічылі,
Быў у іх закон...
Ўсё што засталося,
Хавалася ў схрон...
Думка там гуляла...
Хай няма бяды...
Але калі здрада,
Суп без лебяды...
Скачуць па Краіне,
Мужныя сыны...
Воля ў вяселлі,
Сум у дні вайны...
Дзейсці там пад лесам...
Спалучыўся спор...
Адказалі разам...
І далі адпор...
Ў сакавіку...
Дзе дзень, то цемень...
Дзе шлях, то кут...
Пайшлі за волю...
Пад знаменне,
Каб жыў народзе,
Без пакут...
Перагарэла я табой –
І толькі попел у маім сэрцы.
Як след пакуты,след зарніцы,
Перагарэла я табой.
На папялішчы ты не стой –
Не звіць гнязда тут больш сініцы.
Перагарэла я табой –
І толькі попел у маім сэрцы.
У лесе з дедам мы гулялі.
Ў кошыкі грыбы збіралі.
Вось пад ёлкай незнарок
Паказаўся кругляшок.
Кажа дзед:"Расце грыбок."
Я кажу:"Расце дамок.
Вырасце вялікі дом
З перламутравым акном.
А калі надыдзе час
Ён пакліча ў госці нас.
Скажа:"Сябра мой Антось
Будеш ты мой першы госць."
"Ну і справы,-кажа дзед.
Гэткага не бачыў свет.
Дом як рыжык вырастае,
А потым у госці запрашае."
Мы ў хованкі гулялі.
Я хавала ляльку Алю.
Ян хаваў свой паравоз,
Што прыносіў Дзед Мароз.
А матуля-сіні шалік.
Тата-ад пінг-понга шарык.
Баба Стэфа-акуляры.
Дзед сказаў:"Хаваю мары."
Гэта доўгі быў працэс.
Сонца ўжо зайшло за лес.
Мы стаміліся калі
Мары дзедавы знайшлі.
Ён сядзеў на беражку.
Рыбка пляскала ў мяшку.
"Марыў я пайсці вудзіць,
Каб вам рыбкі налавіць."
Я прыдумаў,што дыван
Пад нагамі-акіян.
А падушка,-гэта востраў.
Да яго даплыць не проста.
Стул-мой лайнер на якім
Мы з катом плывём маім.
Я,вядома, капітан,
Што штурмуе акіян.
Кот-мой сябра і матрос.
Ён ужо зусім падрос.
Кот не доўга пратрымаўся.
Капітан адзін застаўся.
Я доўга хварэў і глядзеў ў акно.
Ў акне толькі неба мне бачна адно.
Вялізная хмара павісла як кіт.
Тут вецер падзьмуў і праглянуў блакіт.
А потым пачуў я як хвалі гулі.
Па пеністых хвалях плылі караблі.
І конік крылаты ляцеў над зямлёю,
І белы анёл з залатою трубою.
А вецер усё дзьмуў чараўнік-летуцень.
Я бачыў,як сонца шпурляе прамень.
Вось птушка ляціць.Ён абдыме малую
***
Хто вы, стварэнні,
што п’юць напой, настаяны на крыві сваіх дзяцей?
Вы, зневалёныя драбязгой-медзякамі,
замураваныя ўласнымі рукамі,
закратаныя сваімі ж думкамі…
Хто піша вашыя каноны?
Якія прынцыпы стаяць на чале?
Якая вартасць вашай ісціне?
Здыміце заслоны з вачэй, пачвары прадажныя, –
рэчаіснасць змяніла фарбы.
Дзень адгарыць ужо заўтра.
Сёння – далёка не ўчора.
Калі ўсе злягнем у глебу...
Жыццё сыйдзе, душа жыве...
Але чаму мы кормім Неба?
Жыццём малым, як тым былым...
Дзе гінем, ад спакусаў...
Каму павага? Вышейша за жыццё...
Каму ня піць, ужо з абрусаў...
Але ляжаць на ім у труне,
Сыйшоўшы ў нябыццё...
Калі мяне не стане –
шэры змрок
не стане мнейшым.
Будзе ўсё як кольвек…
Час распачне чарговы свой віток,
не спыніць руху векапомных колаў.
Калі мяне не стане –
штучны свет
не перастане існаваць – дакладна.
Паэт напіша новы свой санет,
а земляроб – пасее зернейка і ладна
зямлю вільготную прыгорне даланёй,
прамовіць ціха:
«Памажы нам, Божа…».
І забруіцца золак над зямлёй,
ЛІСТ ДА ПАТУХЛЫХ ЗНІЧАК…
Маме маёй Матулі
Я трымаю ў руках твой льняны сувой
І пішу да цябе ліст, Мама маёй Матулі…
Вечар раскрыліўся над маёй хатай,
Дробны дождж засцілае шыбы,
Я трымаю ў руках тваю спадчыну…
Ты сеяла… і вучыла сеяць мяне,
Ты ткала і вышывала крыжыкам…
Крыжык на сарочцы, крыжык на целе,
Крыж на вясковым цвінтары…
Я сею жыта і збажыну,
***
Калі скончацца ўсе крошкі хлеба,
вазьмі далонь маю ў сваю, Мама,
ціха шапні:
– Хадзем са мной, дачушка...
Золак толькі займаецца, глянь на ўсход!
Бач, марыва туману спадае...
Хадзем!
Якраз той час!
Бяры свой посах і руш!
Адсёння – толькі голымі!
Адсёння і раны загояцца.
Кінь торбу сваю грувасткую,
далей з ёй – немагчыміца!
Пакінь сынам сваім адзінае – Слова Святое!
Хадзем жа, хадзем…
У шуканні Зерня Ісціны
спускаюся ў цёмныя сутарэнні падСвядомасці.
Крок па кроку…
Крок па кроку…
Змарнелая,
згаладнелая,
абяздоленая,
абяззброеная, ды…
Паходняй Благасці прасветленая.
Крок па кроку…
Крок па кроку…
У зрыўках падСвядомасці шукаю тое,
чаго датуль не знайшлі мільёны.
Крок па кроку…
Крок па кроку… —
Торба мая пустая, Мама…
Дом мой даўно астыў,
Вецер нястрымна ірве яго дах, аканіцы,
Заносіць у жытло маё пыл і смецце,
Шэрыя шчуры павілі кублы ў ложку маім,
З покуцця самотна глядзіць Збавіцель,
Стол вянчае штодзённая сухая скарынка…
Дай да мне про̀скурку Мама…
Дай!..
Шлях мой яшчэ даўгі, торба цяжкая, ды… амаль пустая.
Няма ў ёй ні золата, ні караляў…
НЕВЫМОЎНА-НЕВЫМАЎЛЕНАЕ
(Ліст без адрасату)
Памяці Таты
Як не перасыхаюць крыніцы нябесныя,
Што зямліцу вільгаццю сілкуюць,
Так не перасыхаюць вочы мае, Татачка,
Па Табе плачучы…
Як павысахлі балотцы на родным Палессі,
Так засохлі чарнілы мае ў душы-чарнільніцы.
Лісты мае – шнары нязгойныя,
Пухліны нарыўныя,
Другі год без адрасату гайдаюцца,
Ты спіш, мая стамлёная сялянка,
Руплівіца, прыслужніца палёў...
Аціхлая ад клопатаў, дзялянкаў,
Ты ціха спіш ў абдоймах ручаёў.
Ты ціха спіш, і твой ціхмяны подых
Ледзь-ледзьве чутны ў пошуме бяроз.
Замоўклі птахі – вестуны прыроды,
Святло струменіць месячык наўскос.
Ты ціха спіш, адгушкаўшы ў прыполе
Сваю малечу – дочачак, сыноў,
Што так пяшчоцілі штолета поле,
…А ля крамы –
хіба ж, з паўсяла –
у калейцы па хлеб надзённы.
Цераз дзень хлебавозка вязла
па рэжыме сваім цераз-дзённым.
− На, дочушка,
рубля, дэржы!
Здачу возьмэш собэ, шонь купіш…
Чорных тры і батон, скажы!
Сетку на!
Копэйкі нэ згубіш?
Сем хвіліначак – крама відно.
А людзей ля акна!..
Ну, якога...
У калейцы па хлеб
праз вакно
не відаць мне, малой,
анічога…
Эх, духмяны,
гарачы, нябойсь.
БУДЗЬ ВЫКЛЯТЫ, ВІРУС!
Закрытыя твары, адкрытыя вочы…
І вораг нябачны па вуліцах крочыць.
Бязлітасна-жорсткі – накшталт канваіраў.
Шпіталі і боксы …
Інфекцыя, вірус…
Закрытыя твары…
Адкрытыя сэрцы
людзей у халатах медычных.
Ад смерці
паўкрока, паўвыдыха…
Лёсу папірус –
«КТ : пнеўманія» –
Будзь выкляты, вірус!
Будзь выкляты дзень і хвіліна, імгненне,
што ў хворых галовах узнікла памкненне
***
Я ведаю добра, што лепей маўчаць.
Маўчаць ціха ў шматку, маўчаць ды і годзе…
А ў выпадку тым, калі варта крычаць, -
кіўнуць галавой злеганца пры на нагодзе.
Я ведаю добра, што лепей прайсці.
Так, выгляд зрабіць, быццам бы і не бачыш,
калі на дзяцей уздымаюць мячы,
калі побач маткі іх голасна плачуць.
Я ведаю добра, што лепей сцярпець.
Лепш сківіцы сціснуць і рушыць адчайна.
СВЯТАЯ ВОЛЬНАСЦЬ
Гары яна агнём – Святая Вольнасць!
Ў імя яе – і здзекі, і вайна.
Няздольнасць удыхнуць і невымоўнасць!
Крывава-белы сцяг – яе цана!..
Гары агнём жа ты, Святая Вольнасць,
Адчайна-смелых, мужных змагароў!
Куды вядзеш ты?..
На цвінтар?..
Праз неспатольнасць
Бетонна-шэрых твараў “ваяроў”?..
Да Вольнасці Святое – шлях праз краты,
Збіццё і гвалт за сэнс сваіх высноў.
REBEL YELL
Гэты горад даўно паў ніц,
на каленях Святы прастол,
у блакіце старых вачніц
гнёзды ўюць крумкачы наноў…
Горад паў, ваяры сышлі,
заваёўнік узняў свой сцяг,
ды з-пад скроняў сівой зямлі
землятрус прабівае шлях;
б'е ў свой бубен сейсмічны гром -
нараджаецца стогнам цел;
юнаком, маладым змагаром,
чуй, заводзіцца Rebel Yell
─ Годзе! Хопіць!
Паўстань і кроч!
Хлопчык свабоды з беларускасцю ў згодзе шукаў Беларусь на мапе ў 18 годзе...
Падлетак, што быў з дыктатурай не ў згодзе, шукаў Беларусь на мапе ў 37 годзе...
Сівы дзед, што ГУЛАГу адвесіў па мордзе, шукаў Беларусь на мапе ў 53 годзе...
Дочкі й сыны тых, хто жыў не ў свабодзе, знайшлі Беларусь на мапе ў 90 годзе...
Ці пішуць беларусы свой сцэнар ды самі?
Ці не паводзіць хтосьці іхнімі мазольнымі рукамі?
Ня хочацца, каб нехта з заходу ці то ўсходу
вірыў наш люд, нібы кружэлку патэфону
і каб, калі як нам ня трэба, гук якога б глох.
А прагнецца, каб гартавали нас, краіны вольнай вартымі да скону,
Любоў, надзея, вера, сумленне, памяць, смеласць перамог!
Стаім на ганку мы,
Па над абрывам...
Каменне сыплецца
З пад ног...
Ні хто не кіне
Кій выратавання
Каб жар жыцця
Ў сэрцах ня здох...
Але калі жыццё сыходзіць...
Харон з начоўкаю прыйдзе...
Трэба пакласць за шлях падатак...
А мо адновіцца жыццё...
Расстайнай дарогай зімы і вясны
вяртаўся да гнёздаў клін жураўліны,
Адбіўся ў водах Пцічы і Дзясны,
у рэчках калісьці адзінай краіны.
Не ведаў ніякіх межаў той клін
у небе вясеннім без грому, раскатаў.
Пад крыламі птушак – мільёны магіл
палеглых у баях за Радзіму салдатаў.
Адзінае неба адзінай зямлі
і дахам, і долам стала сумесным.
Іх светлыя душы нясуць жураўлі,
Чаму расейцы,
Дзеляць Вас...
Таму што ім
Так трэба.
Каб ваявалі Вы
Паміж сабою,
Каб адпраўлялі Вы
Сыноў у неба...
Дык Вы ж Вайнахі,
Чаго змагацца
Вам з сабою
Не той Нохчо,
Хто за пазыку...
Губляе кроў
Ў чужым Краі,
А той хто за Радзіму
Ці за брата.
Аддась жыццё...
Дастойны Горац!!!
З павагаю жыві!!!
Калі вайна ў хату лезе.
Жахліва ў сэрцы тваім.
Няма вяселлья ў вясновым лесе.
Турбота валіць без прычын.
Ў вачах няма іскры...
Сляза згасіла ўсё святло...
А мы яшчэ ня ў тым міры...
І не так званае быдло...
Дзе мой край? Там, дзе аўтобусы жоўтыя
Там, дзе хаты-скрынкі ганарліва стаяць
Дзе вялікі курган, беларусі гісторыя, глядзіць на людзей.
І та малая хата, ў якой я рос.
Той зялёны дыван што у калідоры ляжаў
Дзе маленькі кацяня поўсцю аброс.
Там, дзе сэрдца заб’ецца часцей.
Навек запомніў, і прыду я туды.
Пасля смэрці, памру я калі.
Наведаю сваю я пастэль,
кружку з якой заўсёды я піў.
Ляжыць на ўзлессі
Так званы змагар.
Які за Айчыну
Крывю праліваў.
Які ў малалетстве
З Тадэвушам быў...
Але з Кастусём
Сыйшоў ў той мір...
Ён зведаў ўсе здекі
Расейцаў над ім.
Таму што Ліцьвінам
Ён быў, а не тым...
Каму ўся падзея...
Пра Русь ад Масквы...
Склалася ідэяй
Працарскай царквы...
Дзе мова каралась...
Каб забыліся аб тым,
Што Рэч Паспаліта -
Абодзьвух Краін.
Або двух народаў
І рабіна з бярозаю былі.
І вада ў той рацэ ўсё цякла.
І ля віра ціха мы пелі.
І вада ў віры тым гарка...
Дзе ўчынкі ўспетыя сонцам?
Дзе барвяныя нашы ўзвышшы?
Дзе паветра з пахам вясеннім?
Дзе блукаюць міражы ў зацішшы?
І рабіна з бярозаю ў роўнадзь.
Як нявесты ў люстэрка глядзяць.
Толькі ім вольню леса паведаць
Толькі ім не паснуць, а блукаць.
Аблятаюць завушніцы з бярозы.
Мой родны Кут! Радзіма ты мая!
Цябе люблю як Вітаўт, як Рагнеда.
Злучыўся я з зямлёю Ваяра.
Бо Мір быў тут даволі рэдак.
І Продкі нашы йшлі ў няроўны бой.
Змагалісь мы з Расеяй, ды са Шведам.
І Немец лез і Татарва гурбой...
Але стаялі мы з абетам,
Што наша Мова, наш адзнак.
Ня згінуць ў хмарные часіны.
І помнік у Менску будзе Ваяру,
Ахоўніку - Ліцьвіну!
Прабачце кабеты
Вы ж Ўорнэр...
Чаго тягацца
Вам са мной
Але ляжыць мая
Сястра, Бабуля...
Ды продкі Дзеда
З ім ў Варанах...
Вечны супакой...
А я, мабыць, адцягнуся ад разваг,
Каб адчуць свабоду пасля сну,
Акунуцца зноў у цеплыню,
Што змяшчае хатняй ежы пах.
А я, мабыць, адцягнуся ад трывог,
Каб растаць у радасці хутчэй,
Зазірнуўшы ў родных бляск вачэй,
Каб ад ветру ўзяць бадзёрасць ног.
А я, мабыць, адмоўлюся ад дум,
Бо спакой праз словы не стварыць,
Можна толькі гэты стан пражыць,
Пераадолеўшы свой боль і сум.
Ён для мяне быў самым блізкім,
Бязмерна дзіцятку кахаў.
А шлях яго быў дужа слізкім,
Ён за сям’ю жыццё аддаў.
Чаму так рана ён памёр?
Я задавалася пытаннем.
Маўчаў ля хаты лес і бор,
Што так расстаўся з жыццём рана?
Аднойчы ў госці завіталі,
Мы ў вёску родную сваю.
І нам з сястрой там спавядалі,
Пра бацькі нашага бяду.
Як яго білі ў лажбіне,
Віну прызнаць патрабавалі.
Калі жыццё сыйшло,
Застаўся на зямлі -
Пагорак...
Каму, аб чым,
Прамовіць нам -
Узгорак...
Быў чалавек,
Цяпер няма...
Нашчадкі памятаюць -
Нездарма...
Гучыць дзіцячы шчыры смех,
Свабода рухаў, бестурботнасць,
Яскрава вочы нібы снег
Душою свецяцца на сонцы.
І немагчыма да такой
Іх радасці не далучыцца,
Калі сапраўдны супакой
У шчасці родных меў крыніцы.
Калі прыемнае ўнутры
Так акрыляе, то адразу
З сабой не клікаць нельга, мы
Не паляцець не можам разам.
Бясцэнны момант той, які
Сумеснай радасцю багаты,
Такі і ў сэрцы назаўжды,
Сонца мяккім світаннем
Асцярожна пранікае
Ў наш пакой,
Сагравае паветра
І пад коўдрай шэпча,
Што гатова нас сустрэць.
А мы ў лянівай пяшчоце
Ўсё яшчэ трымаемся
Адзін за аднаго,
Жадаючы падоўжыць
Імгненне радасці
Перад тым, як выйсці ў свет.
Паміж нашай рашучасцю
І пачуццямі
Да блізкіх нам людзей
Няма больш важнага,
Чым сустракаць разам
Надыходзячы дзень.
Я люблю сваю Краіну,
Мару кожную хвіліну.
З ёй сустрэца праз часіну,
І забыцца на хвіліну,
Абярнуца роднай птушкай,
Альбо мышкаю –нарушкай.
Каб пабачыць свой куточак,
І схапіць вады глыточак.
Там знаёмая сцяжынка,
Схіляе галаву травінка.
У паклоне хіліца вярба.
Куды дзявалася журба.
Ад Радзімы жыць далёка,
Цяжка сэрцу, адзінока.
Душа плачыць, крычыць нема,
Бяжыць струмень.
Ў гару ён утыкнуўся.
Блукае злодзей.
Ў кратах апынуўся.
Што там, што тут.
Адна падзея.
Прайсці праз тое,
Што ня мелі...
Замаўляю квіток у вечнасць -
Размаўляю па-беларуску.
Каб было што нашчадкам несці,
Сабіраю я словы ў хустку.
Сабіраю я іх па кроплі,
Сабіраю я іх старанна,
Бо знікае ў нябыце мова,
Бо крывіць ў яе сэрцы рана.
Каб было што нашчадкам несці,
Толькі слова жывое трэба.
Размаўляю па-беларуску
Бы чытаю малітву да неба.
Размаўляю па-беларуску.
Я ніколі не буду мімам.
Патанае мой край ў мове рускай,
Любую гарбату зраблю табе на нач,
Пра глупствы жіццёвыя распавядая:
Здзіўленне, усмешка і ціха “Дабранач” –
Вось так шчыра, моцна цябе я кахаю.
То радасць са мною, то сум свет хапае –
У стане любым я быць разам жадаю.
Маўчанне самотным з табой не бывае –
Прызнаць не баюся, што моцна кахаю.
Як раніцай сонца дзень новы вітае,
Таксама з табой жвава я пачынаю:
Убачу як вецер з акна калыхае
У нас на полі ёсць Каме́нь.
Ляжыць і спіць ён кожны дзень.
Застаўся тут, ад ледзянякоў.
Ня абхапіць нам ўсіх яго бакоў.
Хацелі ў поля край яго стягнуць.
Гырчалі людзі, коні лейцы рвуць.
Ня ў сілах ім адолець той Каме́нь.
Які ляжыць, смяецца з іх што дзень.
Ўлетку сонца грэе яго бок.
Ўзімку шэрай кожухам ляжыць.
Здаецца нам, што гэта абібок.
І ні куды заўжды ён не збяжыць.
Засняжыла наваколле...
Не відаць шляхоў, дарог...
Колькі ў белі гэтай болю,
Веры ў лепшае, трывог!
Колькі згубленых сумленняў,
Неспадзеваных ахвяр!
Колькі веры на спасенне
Лёс страсае с снежных хмар!
Вецер колкі рве ўспаміны -
Сум, вяселлі, смерці жах…
Ты адзін на полі мінным
Йдзеш да снегу па крыжах.
Кожны крыж - жыцця імгненне,
Кожны крок наперад - шах,
Мы гулялі ў начы,
Як дзьве роўныя свячы.
І гарэлі мы адным,
Каб каханым быць дваім.
Лес с узгорка нас вітаў.
Лунь на дрэве гугаваў.
Зоркі плылі над зямлёй.
Добра была нам з табой.
Месяц узыйшоў ў начы.
Асвяціў нам шлях ў жыцці.
Зоркі падалі з нябёс,
Каб у нас слажыўся лёс.
Вецер у полі ціха пеў.
Лісцем дрэваў шамацеў.
Рэчка томная цякла
І блішчэла ў ёй хваля.
Раніцой узыйшоў туман,
- Як завуць цябе, хлапчынка?
- Я Міхась завуся.
Нарадзіўся ў Магілёве
Слаўнай Беларусі.
Маму з татачкам я маю,
А яшчэ - сястрычку.
- Добрай раніцы! - Вітаю
Родных і сінічку,
Што на ранку прылятае
Пад акно на вецце.
Я кармушку з татам зладзіў,
Папрасіў:" Павесьце!"
Бо ўжо лета праскакала,
Восень скора пройдзе.
- Ежы ўзімку птушкам мала,-
Кажуць у народзе.
(Для дзяцей)
Што такое Радзіма?
Ёсць Радзіма і ў Дзімы,
Ёсць і ў Светы, і ў Машы,
У Антося, Наташы,
У Рыгора, і ў Леры,
У Пятра, і ў Валеры…
Яна ў дар нам даецца,
Калі сэрца заб’ецца.
Ёсць у пчолкі і ў мушкі,
Ёсць у звера і ў птушкі,
Ёсць Радзіма і ў кветак,
І, канешне, у дзетак.
У бабулі і ў дзеда,
Ёсць у сябра, суседа.
Ёсць у вуліцы, дома…
І ў цябе ёсць, вядома.
АПУСЦЕЛА БЕЗ МАМЫ ХАЦІНА.
СТАЎ ХАЛОДНЫМ, ЧУЖЫМ РОДНЫ ДВОР,
ТОЛЬКІ СЛЁЗЫ І ГРАД УСПАМІНАЎ
ЗАЛІВАЮЦЬ БЫЛОГА КАСЦЁР.
ЯК ЖА ЦЯЖКА, БАЛЮЧА НА СЭРЦЫ!
НЕ ПРЫНЯЦЬ ГЭТА, НЕ ЗРАЗУМЕЦЬ...
МАМІН ПОЧЫРК НА БЕЛАЙ ПАПЕРЦЫ
НА СТАЛЕ І ЖАХЛІВАЕ - СМЕРЦЬ.
СУМ І ГОРА ЎСЯЛІЛІСЯ Ў ХАТУ,
ЗАНЯЛІ ЎСЕ ПАКОІ,КУТЫ...
ШЧАСЦЕ Ў ХАЦЕ НЕ ТАМ, ДЗЕ БАГАТА,
А ДЗЕ РАЗАМ З МАТУЛЯЮ ТЫ.
ПА-РАНЕЙШАМУ ЎСЁ ЗАСТАЛОСЯ -
КАМУСЬЦІ ПОЗНАНЬ ГОРАД-СВЯТА,
ЦІ АБ ПАРЫЖЫ МАРЫЦЬ ХТОСЬЦІ,
А Я РАДЗІМАЮ БАГАТА,
ТУТ ГАСПАДЫНЯ - Я, НЕ ГОСЦЯ.
Я НЕ ЧАКАЮ ПАДАЯНКАЎ,
ЖЫВУ Ў СВАЁЙ УТУЛЬНАЙ ХАЦЕ…
НЕ ЭМІГРАНТКА, НЕ ЦЫГАНКА,
Я - БЕЛАРУСКА, ЯК І МАЦІ.
ЛЮБЛЮ СВОЙ ГОРАД, ВЁСКУ, ПОЛЕ -
ЛЮБЛЮ НАРОД СВОЙ ХЛЕБАСОЛЬНЫ,
СВАЁЙ РАДЗІМЫ НАВАКОЛЛЕ,
БО ТОЛЬКІ ТУТ СПЯВАЮ ВОЛЬНА.
МНЕ ЛЮБА ЎСЁ, - І ДЗЕНЬ, І ВЕЧАР...
У Беларусі - час жніва -
гарачы час…
Гарыць зжаўцелая трава,
дыміцца прас…
Адзін крычыць, другі маўчыць,
а трэгі гне…
І сэрца з запытам баліць
ці «так» ці «не»?
Матуля плача за дзіця,
народ гудзе…
Трапеча праўда, нібы сцяг,
у грамадзе,
А вецер трэпле стужкі час
На думкі рве…
Той, хто жыццё аддаў за нас
Заўжды жыве!
© Copyright: Людмила Воронова Супрун, 2022
Я не маю цябе, а ні тут, а ні там...
Не на што я не маю дазволу...
Цябе лёс адабраў на суды дактарам,
Лісце жоўтае дорачы долу.
Не аддаць, не прыняць - не пад'ёмны цяжар,
Бы каменні ўзвалілі на плечы...
Цяжкі год адышоў, быццам меньш стала хмар,
Але час, як той кажа, не лечыць...
Светлы смутак, як пух, лёгкі белы, як дым,
Засцілае да шчасця дарогу...
(Для дзетак)
Сумны месяц -лістапад.
Восеньскі апошні.
Агаліў чупрыну сад,
Пацямнелі пожні.
Стала ціхенька ў бары,
Птушкі не спяваюць,
Змоўклі плёсы і віры,
Рыбы засынаюць.
Заяц шэры стаў бяляк,
Лісанька мышкуе.
Не зляцеў на поўдзень грак,
Тут цяпер зімуе.
Рогі скідваюць ласі,
Лінька - у вавёрак,
На прыдонні - карасі,
Бо зіма ўжо скора.
Святы вечар на зямлі
Снег кладзецца на лугі.
З неба пасыпае.
На саломе спелай ржы
Спіць спасіцель спавіты
Радасць наступае.
Засвяцілася наўкол
З неба зоркаю святой.
Цуда люд чакае.
Паспяшаліся туды
Хрысту з дарамі вешчуны.
На калені упалі.
Яны прыняслі яму
Ладан, золата, смірну
Нябеснаму Цару падалі.
Заспявалі Анёлы
Хвала Богу на зямлі,
Шлях выратавання ўзналі.
|