Вершы беларускіх паэтаў

Нацыянальны паэтычны партал

Уваход

Раiм наведаць


Каб дадаць спасылку
на Ваш сайт, пiшыце ў
зваротную сувязь

Лічыльнікі

Ніна Аксёнчык

Нарадзілася 12 сакавіка 1961 года ў сялянскай сям’і ў вёсцы Вятчын Жыткавіцкага раёна Гомельскай вобласці. У 1982 годзе закончыла Мазырскі дзяржпедінстытут, затым аспірантуру пры кафедры беларускай літаратуры Мінскага дзяржпедінстытута. Кандыдат філалагічных навук. У 1982-1997 гг. працавала выкладчыкам, дацэнтам Мазырскага педінстытута. З 1998 г. жыве з сям’ёй ў Чэхіі. Працуе ў моўных школах Прагі выкладчыцай беларускай, расейскай і чэшскай моваў.

Першыя творы пачала друкаваць з 1975 года. У тым жа годзе за верш і малюнак на тэму Вялікай Айчыннай вайны, надрукаваныя ў “Піянер Беларусі”, стала пераможцам Рэспубліканскага конкурсу юных паэтаў і мастакоў і была ўзнагароджана Ганаровай Граматай ЦК камсамола Беларусі.

Вершы друкаваліся ў калектыўным зборніку «Палескія перазвоны» (Мазыр, 1994), часопісах «Полымя», «Маладосць», «Роднае слова» і іншых рэспубліканскіх выданнях. Аўтар паэтычных зборнікаў «Споведзь арабіны» (1995), «Беларусь на крыжы» (1997). Аўтар шэрагу крытычных артыкулаў. Член Саюза пісьменнікаў Беларусі з 1996 года.

Мастачка-аматар. Аўтар скульптурнага помніка сваёй маме Еве Аксёнчык, якая заўчасна памёрла ў 1976 годзе. Ад калыскі Ніна Аксёнчык расла без бацькі. Бацька, Буякевіч Канстанцін Паўлавіч, жыў з іншай сям’ёй. З Нінай ніколі не вітаўся і нават тады, калі пасля смерці маці, яна засталася ў хаце адна. Брат Уладзімір у той час служыў у Савецкай Арміі. Ад ранняга дзяцінства яна дзяліла з мамай увесь цяжар сялянскай працы – ад працы па гаспадарцы і агародзе да касьбы сена. Скульптуру сваёй мамы Ніна Аксёнчык вылепіла па памяці ў 1989 годзе і ўстанавіла на могілках у вёсцы Вятчын. І першая карціна алеем – партрэт мамы, напісаны па памяці ў 1983 годзе. Гэту карціну не змяняла і не ўдасканальвала. Аўтар больш чым 100 карцін - пейзажы Беларусі, нацюрморты, партрэты, абстрактныя фантазіі. Свае карціны выстаўляла ў выставачнай зале і школьных установах горада Мазыр з 1990 па 1997 гады. Шмат карцін падарыла роднаму педінстытуту, сябрам. У Чэхіі працягвае творчую працу. Мела 3 персанальныя выставы: у Празе (1999, 2004), Усці-над-Лабай (2001) і 2 Міжнародныя выставы – Прага (2005), Усці-над-Лабай (2006), а таксама удзельнічае ў групавых выставах пражскіх мастакоў (2005, 2008, 2010).

Яе сайт: www.gallerynina.net

У родным Мазыры заснавала музей Палескай культуры. Дзеля гэтага разам са сваімі студэнтамі (Міхась Ранчынскі, Анжэла Нягрэй, Марыя Полаз) ў пачатку 90-гадоў асабіста ездзіла па вёсках Ельскага, Мазырскага, Калінкавічскага, Нараўлянскага раёнаў і сабрала там унікальныя помнікі народнай культуры – каля 90 экспанатаў – і дала іх дырэктару выставачнай залы г. Мазыр І. Васільковай. У 1988 годзе была адным з закладальнікаў патрыятычнай партыі БНФ, дэлегатам Устаноўчага з’езду. А з 1989 па 1995 гады была старшынёй БНФ г. Мазыр. За гэты час правяла разам з сябрамі БНФ ў Мазыры шмат мітынгаў, пікетаў, палітакцый у абарону людзей Палесся ад наступстваў Чарнобыльскай аварыі, у абарону роднай мовы і культуры, за захаванне старажытных помнікаў, прыроды у горадзе, адраджэнне старажытнага замка, супраць карупцыі мясцовых чыноўнікаў. У 1990 годзе Ніна Аксёнчык разам з іншымі дэмакратычнымі партыямі арганізавала "Чарнобыльскі шлях" у Маскву, дзе ў Крамлі, разам з Алесем Адамовічам і іншымі патрыётамі, выступіла з рэзкай крытыкай тагачаснага кіраўніцтва Беларусі за ўтойванне фактаў чарнобыльскай трагедыі. Вынікам гэтай і іншых акцый грамадскасці стала тое, што Крэмль выслаў у Беларусь ўрадавую камісію, а пасля было і новае адсяленне людзей з чарнобыльскай зоны. У 1995 годзе выйшла з БНФ і па ініцыятыве мазыран балатавалася ў Вярхоўны Савет Беларусі, дайшла да завяршальнага кола, але была дыскрэдытавана ў друку. Па прычыне пераследу з боку мясцовых ўладаў за патрыятычную дзейнасць, Ніна Аксёнчык разам з сям’ёй - мужам Уладзімірам Малашчанка і дачкой Раданай - была вымушана выехаць ў Чэхію, дзе пакуль і жыве як палітычны эмігрант. Тут выступае за адзінства славян. Родную Беларусь, яе вялікую славянскую душу праслаўляе ў карцінах і вершах.

Ніна Аксёнчык


Яшчэ не ацэнена
Айчына мая –
Белы квет ля вакенца радзімае хаты.
З коміна цягнецца горкі дымок.
Маці прыходзіць. І водарам мяты
Пахне яе стары фартушок.
Яна недзе ў зорках ізноў начавала.
Вярнулася ўранні святлом зараніц.
Зёлак гаючых ў лугах назбірала –
Будзе ўсю вёску лячыць.
Певень – служыцель самога Белбога –
Пачынае зраджэнне новага дня.
Стогнуць каровы.
                         З калодца старога
Вядзерца упала,
Спалохаўшы стукам гнядога каня.
Ля плоту раскошна квітнеюць вяргіні.
Росамі пахнуць за хатай лугі.
Як зорачна-мройны рассыпаны іней,
Туманы сцякаюць на рэк берагі.
Усё тут дзівосна і проста, і шчыра.
Умыешся ўранні гаючай расой –
І душа твая яснаю і лёгкакрылай
Паляціць у дзень новы руплівай пчалой.
Айчына мая,
Малюся я птушкаю весняй
За гэты туман
І за яблынь хмяльных хараство.
Каб толькі была,
Каб ня ўмерла гармоніі песня –
Прыроды святой і душы чалавека радство.


Сярэдняя: 4.6 (24 галасоў)

Маю Вятчын паміж балот, ядлоўцаў
Паліў у сорак трэцім супастат.
У хлеў зганялі й будаўцаў, дзякоўцаў.
Ў агонь, як хлам, кідалі немаўлят. *

Плакалі ад роспачы бярозы –
Захінуць ад смерці не маглі.
Страшны крык адчаю, боль і слёзы
Залілі Палесся берагі.

Ды смелыя і гордыя вятчынцы –
Жменька іх бязвусых хлапчукоў –
На смерць пайшлі адважна, па старынцы,
Каб вызваліць ад смерці землякоў.

Быў паміж іх і Аляксей Аксёнчык –
Мой дзядзька родны
Не меў яшчэ й пятнаццаць год) -
А бой трымаў, як мужны кулямётчык.
І ўпаў забітым на гарачы плот.

Мог уцячы, бо меў на тое права.
І жыць застацца.
І расціць дзяцей.
А выбраў смерць нявестаю крывавай
Дзеля бяссмерця – бо дзеля людзей...

Прыйшла у час падмога – партызаны.
І люты вораг з вёскі адступіў.
Палалі хаты. Зоркаю крывавай
Небасхіл над вёскаю свяціў.

Не ўсіх спалілі.
Жменька засталася
Маіх гаротных тых дрыгавічан.
І мая мама к вечару знайшлася.
І дождж праліўся слёзамі сяльчан.

А я ж ніколі дзядзьку не убачу.
І абяліска славы ён не меў.
Але заўсёды хлопцам тым удзячу.
За іх адвагу –
Мой і плач, і спеў.

А калі ізноўку прачытаю,
Што пра час той піша розны гнус:
Быццам мой народ не забівалі.
А ў партызаны йшлі-праз боязь і прымус.

Я да зорак шчыра зноў малюся,
Каб пакарала смерцю неба іх-
Усіх гадзюкаў, хто да Беларусі
Не дараслі у помыслах сваіх.

Калі ж у вёску родную прыеду,
На месцы тым заўсёды памалюсь
За ўсіх забітых яблыняк у квету-
За спаленую маці Беларусь.

----------
* У сакавіку 1943 года фашысты спалілі жывымі
800 жыхароў вёскі Вятчын. А з 1941 па 1944 гады
за сувязь з партызанамі расстралялі яшчэ 80 чалавек.



Сярэдняя: 4.3 (16 галасоў)

Я – Жанчына, я заўжды Жанчына.
Будзе снег на холадзе звінець,
Пацерак не скіне арабіна-
Будзе і дрыжэць і чырванець.
Выстаіць, не змерзне, не завяне.
Выбаліць красу сваю скрозь золь,
Каб затым, як сонца ласкай гляне,-
Выплакаць слязой нябачнай боль